Άγνωστες πτυχές των τελευταίων εξελίξεων που "έθαψαν" τα ελληνικά ΜΜΕ. Τι είπε ο Ν. Μάρτης πριν πεθάνει
Από τον Αλέξανδρο Στεφανόπουλο*
Με νωπές τις νέες επίσης προκλητικότατες δηλώσεις Γκρούεφσκι στους «Financial Times» την εβδομάδα που πέρασε αυτή την φορά από το Λονδίνο, ο οποίος ούτε λίγο ούτε πολύ, ως συνέχεια των δηλώσεων πίεσης της Γαλλίας προς την Ελλάδα το αμέσως προηγούμενο διάστημα για επίσπευση της διαδικασίας επίλυσης του ζητήματος κοινά αποδεκτής ονομασίας και από τις δυο εμπλεκόμενες χώρες, Ελλάδας και Σκοπίων, αυτή την φορά, ωθούμενος άραγε από ποιες δυνάμεις(;) ζήτησε την παρέμβαση των ΗΠΑ της Γαλλίας και της Γερμανίας και στην άσκηση πιέσεων προς την Αθήνα για την είσοδο των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ! Στην ίδια συνέντευξη κατηγόρησε τον Έλληνα πρωθυπουργό για υιοθέτηση ακραίων θέσεων και επανέλαβε τις εμπρηστικές δηλώσεις του περί συμμόρφωσης της Ελλάδος με τις αποφάσεις του Δ.Δ. της Χάγης. Στον αντίποδα αυτών των δηλώσεων πέρα από τις επίσημες απαντήσεις του Ελληνικού υπουργείου των εξωτερικών μια δήλωση του Ευάγγελου Βενιζέλου που δεν έτυχε ευρείας δημοσιότητας και έγινε στην Νέα Υόρκη την περίοδο της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ από τις 21 μέχρι τις 28 Σεπτεμβρίου 2013.
«Για το ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων, μιλήσαμε κατ' αρχήν με τον γενικό Γραμματέα των ΗΕ, τον κ. Μπαν Κι Μουν. Στην αντιπροσωπεία του ΟΗΕ μετείχε και ο κ. Νίμιτς, ο οποίος είναι ο διαπραγματευτής, ο ειδικός εκπρόσωπος του ΓΓ. Τον είχα συναντήσει πριν λίγες μέρες στην Αθήνα. Η θέση μας είναι πάρα πολύ καθαρή, πολύ δημιουργική και υπεύθυνη, αλλά βεβαίως θέλουμε μια καθαρή λύση, μια αμοιβαίως αποδεκτή λύση, μια λύση που να προστατεύει την ελληνική Μακεδονία, την Μακεδονία ως μια μεγάλη περιοχή της ελληνικής Δημοκρατίας, να μην αφήνει κανένα περιθώριο στον αλυτρωτισμό και να μην επιτρέπει την επανάληψη κακών πρακτικών. Άρα θέλουμε μια ονομασία για κάθε χρήση. Μια ονομασία που να λειτουργεί ergaomnes, όπως έχουμε πει, και αυτό το επανέλαβα και στον κ. Πόποβσκι, τον οποίο είχα ξαναδεί και στις Βρυξέλλες και τον συναντώ σε κάθε διεθνή εκδήλωση στην οποία συνυπάρχουμε, γιατί η Ελλάδα θέλει πάντα να δείχνει την καλοπιστία της και τον σεβασμό της προς τον οργανισμό Ηνωμένων Εθνών»
Αυτή είναι η πλέον επίσημη Ελληνική τοποθέτηση για το που βρίσκεται, σήμερα 20 χρόνια μετά, η υπόθεση του ζητήματος της ονομασίας των Σκοπίων. Δήλωση που γίνεται από την έδρα των Ηνωμένων Εθνών στην Νέα Υόρκη εκ μέρους του σημερινού αρμόδιου υπουργού εντολοδόχου εκπροσώπου της Ελλάδος 20 χρόνια μετά…
Κοντολογίς. «είμαστε ακριβώς στο ίδιο σημείο με το 1991. Με το 1993. Στην ίδια ακριβώς θέση και για τα χρόνια που ακολούθησαν μέχρι σήμερα μετά από ατέρμονες ώρες διαπραγματεύσεων με την άλλη πλευρά Δεν είμαστε πουθενά δηλαδή!» Μου λέει με μια πικρία και την ανάλογη απογοήτευση, ένας εμπειρότατος με μακρά θητεία στο Υπ. Εξ. διπλωμάτης από τους λίγους, μετρημένους στα δάκτυλα του ενός χεριού, που γνωρίζουν, σχεδόν μέρα τη μέρα, όλες τις εξελίξεις από την αρχή, όταν και επισήμως ανέκυψε το ζήτημα των Σκοπίων μετά την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, μέχρι και σήμερα. Σήμερα, 20 χρόνια μετά, και παρά τις επίσημες ρητές διαβεβαιώσεις των εκάστοτε υπουργών εξωτερικών της Ελλάδος, ότι η επίσημη θέση της Ελλάδος δεν έχει αλλάξει για το ζήτημα των Σκοπίων τα γεγονότα που επακολούθησαν δείχνουν μάλλον κάπως διαφορετικά… Από τον Αντώνη Σαμαρά(1993) τότε υπ. Εξωτερικών της Ελλάδος μέχρι σήμερα, 20 χρόνια μετά και μοιραία ιστορικά τον ίδιο άνθρωπο που χειρίστηκε τότε σε κάποια σημεία του την υπόθεση μέχρι τα γνωστά γεγονότα, να βρίσκεται στο πηδάλιο της χώρας και την Ελλάδα σαφώς πιο αδύναμη να διαπραγματευτεί.
Ψάχνοντας λίγο πιο βαθιά την υπόθεση μέσα από πηγές του Ελληνικού Υπ. των εξωτερικών μαθαίνω πως υπήρχαν, ήδη από την 10ετια του 1980 απόρρητες «επίσημες» εισηγήσεις αναλύσεις αλλά και παραινέσεις προς τους έλληνες διπλωμάτες γνωστών βαλκανιολόγων όπως αυτές του κ. Αχιλλέα Λαζάρου,-και αρκετών άλλων επιστημόνων – που έχουν εντρυφήσει στο πρόβλημα που υπήρχε ήδη από το 1949 με την τότε επαρχία των Σκοπίων της Γιουγκοσλαβίας του Τίτο, και τις αλυτρωτικές βλέψεις που καταγράφονταν εκ μέρους των Σκοπιανών σε διεθνή φόρα και συνέδρια κυρίως στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Τον Ιούλιο του 2012 συνάντησα, στο πλαίσιο της έρευνας μου για το ίδιο θέμα, της ονομασίας των Σκοπίων δηλαδή, έναν άνθρωπο που το όνομα του έχει συνδεθεί ιστορικά για περισσότερο από 50 χρόνια με τους αγώνες και τα 1000αδες γραπτά μελέτες και βιβλία του-ιστορική παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές- τον πρώην Υπουργού Νικόλου Μάρτη. Η συνάντηση έγινε στο σπίτι την πολιτεία στις 16 Ιουνίου 2012 παρουσία του υποναύαρχου εν αποστρατεία Σωτήριου Γεωργιάδη. Ο υπέργηρος πρώην υπουργός και μαχητής παρόλο που δεν μπορεί να αρθρώσει πια ολοκληρωμένες φράσεις, μπορεί και γράφει. Μου δίνει κάποια χειρόγραφα του στα οποία μεταξύ άλλων μου γράφει «… το όνομα της Μακεδονίας δεν παραδίδεται… ποτέ… και από κανέναν…» η συνάντηση κράτησε αρκετά, και μου είπε πολλά για όσα έγιναν… για όσα προηγήθηκαν. Τόσα και τέτοια που σίγουρα δεν μπορούν να περιγραφούν μέσα σε ένα κείμενο λίγων λέξεων και υπό τους αυστηρούς περιορισμούς που θέτει μια κυριακάτικη έκδοση. Από εκείνη την συνάντηση κράτησα την αγωνία που είχε το πρόσωπο του ανθρώπου αυτού για την έκβαση αλλά και την ολοφάνερη απογοήτευση του για τις εξελίξεις. Τον ρώτησα μεταξύ άλλων, και δεσμεύτηκα ότι δεν θα δημοσίευα τίποτα από όσα συζητήσαμε και όσα μου έδειξε, τουλάχιστον όσο ακόμα θα βρισκόταν εν ζωή(…) κράτησα την υπόσχεση μου και φύλαξα αυτή την εμπειρία που είχα μαζί του για πολύ αργότερα, πιστεύοντας ότι θα έχει δρόμο ακόμα μπροστά του, χωρίς να υπολογίζω ότι ένα χρόνο αργότερα ο άνθρωπος αυτός που έδωσε τόσα στην πατρίδα θα έφευγε παίρνοντας μαζί του αυτή την πικρία και την απογοήτευση που είδα στο πρόσωπο του όταν του έκανα τον ρώτησα: Κύριε υπουργέ έχει ευθύνες η Ελλάδα στην διαχείριση του προβλήματος των Σκοπίων τόσα χρόνια μετά;
Γύρισε, με κοίταξε και μου έγραψε σε ένα χαρτί «οι άνθρωποι παιδί μου… οι άνθρωποι. Όχι η Ελλάδα… Η Ελλάδα είναι η μεγάλη ιδέα. Η ιστορία… Είσαι εσύ.. εμείς. Τα παιδιά μας. Το ίδιο και η Μακεδονία… έγιναν πολλά λάθη…»
Είναι αυτή η ίδια απογοήτευση που διάβασα στα μάτια του έμπειρου διπλωμάτη καθώς πίναμε καφέ κάπου στα παράλια του Φαλήρου προ ημερών όταν τον συνάντησα για να συζητήσουμε το ζήτημα της υπόθεσης των Σκοπίων.
Και οι δυο, ο Νικόλαος Μάρτης, το έχει γράψει άλλωστε σε κάποιο από τα 1000αδες άρθρα του και ο διπλωμάτης που για ευνόητους λόγους κρατώ την ανωνυμία του μου επέστησαν την προσοχή στα εξής ιστορικά κομβικά σημεία τα οποία συνοψίζω και παραλλάσω χωρίς να αλλοιώνω το βαθύτερο πολιτικό νόημα τους:
– Υπάρχουν πολλά κρυφά και θολά ακόμα και σήμερα σημεία που κρύβει η συνάντηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη με τον γερμανό κ. Γκένσερ
– Τι συμφωνήθηκε σε αυτή την μυστική συνάντηση των δυο ηγετών και ποιες δεσμεύσεις υπάρχουν που δεσμεύουν την Ελλάδα ;
– Όλα αυτά τα χρόνια υπήρξε περισσότερο έντονο και πολύ παρασκήνιο και μυστική διπλωματία παρά ουσιαστικά βήματα για την επίλυση της υπόθεσης
– Ο Ρόλος των Οικογενειών Μητσοτάκη από την μια και Γκρούεφσκι από την άλλη πλευρά είναι καθοριστικός για τις όποιες εξελίξεις είχαμε μέχρι σήμερα.
– Πολλοί νομίζουν στην Ελλάδα ότι οι ΉΠΑ έχουν διαδραματίσει μείζον ρόλο για το ζήτημα των Σκοπίων αλλά η αλήθεια και τα γεγονότα δείχνουν την Γερμανία…
Υπάρχουν και άλλα πολλά που θα μπορούσαμε να προσθέσουμε σε αυτό το πάζλ ειδικά την περίοδο αυτή που τα Σκόπια αναπτύσσουν έντονη κινητικότητα και μυστική διπλωματία την στιγμή που η Ελλάδα βυθισμένη στα προβλήματα της αδυνατεί να πάρει πρωτοβουλίες και ακολουθεί (ή καλύτερα σύρεται ) τα γεγονότα αλλά δεν είναι της παρούσης. Αυτό που είναι σίγουρα βέβαιο πριν προσθέσω ένα ακόμα κομμάτι σε αυτό το πάζλ είναι κάποια γεγονότα που μόνο ως συμπτώσεις δεν μπορούν να χαρακτηριστούν. Ποια είναι αυτά;
-οι Σκοπιανοί κυκλοφόρησαν πρόσφατα στο ΝΑΤΟ «non paper», με το οποίο επαναφέρουν το αίτημα για ένταξή τους στην Ατλαντική Συμμαχία με την προσωρινή ονομασία «FYROM».
-συνεχή και με σταθερή εμμονή προσπάθεια του Στέφαν Φούλε αρμοδίου για τη διεύρυνση επιτρόπου ο οποίος φαίνεται να επιδιώκει με κάθε τρόπο να αποσπάσει ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων ΕΕ – FYROM. Ο κ. Φούλε συμπεριέλαβε τη σχετική έκκληση και στην τελευταία Έκθεση Προόδου της Κομισιόν και κινείται παρασκηνιακά για να υπάρξει σχετική αναφορά και στα Συμπεράσματα της επικείμενης Συνόδου Κορυφής, αλλά με απειροελάχιστες ελπίδες.
– ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών Γουίλιαμ Χέιγκ ήγειρε το θέμα των Σκοπίων στον κ. Ευ. Βενιζέλο κατά την επίσκεψη του αντιπροέδρου της κυβέρνησης και υπουργού Εξωτερικών στο Λονδίνο την περασμένη εβδομάδα.
-Η συζήτηση αυτή έγινε όταν παράλληλα είχαν προκαλέσει αίσθηση οι κινήσεις της Γαλλίας και της Γερμανίας.
-Ακόμα πιο ζωηρό το ενδιαφέρον περιεχόμενο της ανακοίνωσης της Γερμανικής καγκελαρίας Σύμφωνα με αυτή, το Βερολίνο διευκρινίζει ότι τηρεί τη διατύπωση που προέκυψε από την Ενδιάμεση Συμφωνία του 1995. Προσθέτει δε ότι «η ΕΕ και το ΝΑΤΟ έχουν, επανειλημμένα, ομόφωνα αποφασίσει ότι η αμοιβαία διευθέτηση της διαφοράς για το όνομα είναι προϋπόθεση για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την πΓΔΜ». Πληροφορίες μάλιστα λένε πως το γερμανικό υπ. εξωτερικών έχει έτοιμο nonpaperπου θα κυκλοφορήσει μαζί με ειδική έκθεση για το ζήτημα των Σκοπίων μετά την Ελληνική προεδρεία… οι ίδιες πηγές δεν απέκλειαν την ενεργοποίηση της γερμανικής διπλωματίας όταν κριθεί ότι οι συνθήκες είναι οι κατάλληλες…
– την ίδια στιγμή που συμβαίνουν όλα αυτά και δεν περνάνε ούτε στα ψιλά των δελτίων ειδήσεων ή έστω σε μονόστηλα των εφημερίδων (πλην ΒΗΜΑτος που είναι καλά ενημερωμένο) η Βικτόρια Νούλαντ, βοηθός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ με αρμοδιότητα τα θέματα Ευρώπης, σε πρόσφατη συνομιλία της με τον έλληνα πρέσβη στην Ουάσιγκτον εξέφρασε ζωηρότατο ενδιαφέρον «για την πρόοδο του ζητήματος με κάποιου είδους λύση που δεν θα προσβάλει τις θέσεις της Ελλάδος αλλά δεν θα εμποδίζει και την είσοδο των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ» όπως διακαώς επιθυμεί η Ουάσιγκτον. Η λύση δηλαδή που προωθείται σε αγαστή μάλιστα συνεργασία και μυστική διπλωματία μεταξύ Ουάσιγκτον από την μια πλευρά του Ατλαντικού και από την άλλη από Γαλλία Γερμανία και Λονδίνο είναι τα Σκόπια στην επόμενη σύνοδο του ΝΑΤΟ το 2014 τα Σκόπια να ενταχθούν με την ονομασία FYROM… Σημειώστε ότι η κ. Β. Νούλαντ ήταν πρόσωπο κλειδί στην διάσκεψη της Ευρώ Ατλαντικής συμμαχίας στην σύνοδο του ΝΑΤΟ το 2008 στο Βουκουρέστι… Αν όλα αυτά δεν προδιαθέτουν και δεν προετοιμάζουν εξελίξεις και μάλιστα ραγδαίες –μετά την ελληνική προεδρεία – τότε μπορεί να σηματοδοτούν; Θα κλείσουμε αυτό το μικρό οδοιπορικό στα μονοπάτια της φανερής και μυστικής διπλωματίας για το φλέγον ζήτημα με μια μικρή αλλά ουσιαστικής σημασίας αποκάλυψη.
Στα τέλη Ιουνίου 2012, λίγο μετά τις εκλογές νέος Πρωθυπουργός της Ελλάδος είναι ο Αντώνης Σαμαράς. Ο άνθρωπος που επί θητείας του άνοιξε το ζήτημα αυτό με πρωθυπουργό τον Κων. Μητσοτάκη. Ο νέος πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς βρίσκει στο γραφείο του μετά την παράδοση παραλαβή από τον απερχόμενο πρωθυπουργό Λουκά Παπαδήμο μια διαβαθμισμένη αναλυτική έκθεση πεπραγμένων για το ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων. Την έκθεση αυτή υπογράφει ο ειδικός μόνιμος διαχειριστής του ζητήματος εκ μέρους της Ελλάδος, έμπειρος και στα αλήθεια, παρά τον υπόγειο πόλεμο που έχει δεχθεί αρκετές φορές και εκ των έσω, πετυχημένος πρέσβης Αδαμάντιος Βασιλάκης. Ο πρέσβης δεν εκλήθη ποτέ-μέχρι σήμερα- από τον Έλληνα πρωθυπουργό… Ωστόσο εξακολουθεί να απολαμβάνει της πλήρους(και μάλλον απολύτου) εμπιστοσύνης και αυτής της ελληνικής κυβερνήσεως στην διαχείριση του προβλήματος. Είναι ο άνθρωπος που επί των ημερών του, ως πρέσβης της Ελλάδος στα Ηνωμένα Έθνη στην Νέα Υόρκη, επί κυβερνήσεων Κώστα Καραμανλή(2004-2009), η υπόθεση του ζητήματος της Ονομασίας των Σκοπίων παρουσίασε έντονη κινητικότητα με τις γνωστές εξελίξεις μετά την σύνοδο στο Βουκουρέστι… Λέγεται, και αυτό αποκαλύπτεται για πρώτη φορά, πως τότε ο Κώστας Καραμανλής όταν πήγε στο Βουκουρέστι, στο αεροπλάνο καθ’ οδόν προς την ιστορική –και για τις δυο χώρες Ελλάδα και Σκόπια- διάβαζε πάλι μια άκρως απόρρητη έκθεση γεμάτη επισημάνσεις και αστερίσκους του ιδίου διπλωμάτη… Λίγα 24ωρα πριν οι δηλώσεις της τότε Υπ. Εξωτερικών της Ελλάδος Ντ. Μπακογιάννη δεν άφηναν περιθώρια παρερμηνείας… Ήταν σαφές και ξεκάθαρο και προέκυπτε από τις δηλώσεις πως η Ελλάδα είχε αποδεχθεί μια ονομασία «δημοκρατία της Βόρειας Άνω Μακεδονίας»… Ονομασία που και σήμερα πηγαινοέρχεται σε διάφορα Nonpaperπρεσβειών της Ευρώπης και χωρών μελών του ΝΑΤΟ. Ονομασία που απείχε πολύ από τα συμφωνηθέντα στο συμβούλιο πολιτικών αρχηγών υπό τον αείμνηστο Κωνσταντίνο Καραμανλή…
Δημοσιεύτηκε στον Αγγελιοφόρο της Κυριακής 15 Δεκεμβρίου
