Δείτε και διαβάστε την συνέντευξη του μοναδικού έλληνα ήρωα πολέμου στο Βιετνάμ, Κώστα Σαραντίδη
Αίσθηση έχει προκαλέσει το δημοσίευμα της εφημερίδας Ο κόσμος του Επενδυτή στο φύλλο της 31 Αυγούστου με την συνέντευξη του μοναδικού έλληνα που πολέμησε στον πόλεμο του Βιετνάμ και τιμήθηκε με τις ανώτατες στρατιωτικές διακρίσεις της χώρας για την συνολική προσφορά του. Τα όσα λέει ο έλληνας Κώστας Σαραντίδης -απόμαχος πια- αυτού του πολέμου, συγκλονίζουν για την χρήση χημικών όπλων στο πλαίσιο του πολέμου των ΗΠΑ εναντίον του κομμουνιστικού καθεστώτος εκείνης της περιόδου. Η γλαφυρή περιγραφή των όσων έζησε αυτού του βρώμικου πολέμου ευαισθητοποιούν και προβληματίζουν κάθε βαθιά σκεπτόμενο άνθρωπο, ειδικότερα σήμερα, που με πρόσχημα την χρήση χημικών όπλων ετοιμάζεται η μεγάλη επιχείρηση της τελικής φάσης αναδιάταξης του χάρτη της Νέας Μέσης Ανατολής, όπως αυτή σχεδιάστηκε χρόνια πριν από τα αμερικανικά στρατιωτικά Think tanks. "Θέμα" που σε πανελλήνια πρώτη είχε αποκαλύψει με λεπτομέρειες το GreekAmericanNewsAgency και η εφημερίδα ΑΞΙΑ.
Δείτε την συνέντευξη όπως δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Επενδυτής στις 31 Αυγούστου
Διαβάστε ολόκληρη την συνέντευξη
Πώς αποφασίσατε να μπείτε στην λεγεώνα των ξένων;
Στην λεγεώνα μπήκα το 45. Μετά την λήξη του πολέμου, ήμουν στην Γερμανία, δεν μπορούσα να έρθω στην Ελλάδα και περάσαμε στην Ιταλία. Εκεί υπήρχαν δυσκολίες, δεν μπορούσαμε να περάσουμε στην Ελλάδα, λόγω εμφυλίου και έτσι κάποιος άλλος έλληνας λεγεωνάριος είχε αναλάβει εργολαβία να στρατολογήσει θύματα από εδώ και από εκεί στην λεγεώνα των ξένων., ένας στρατός που δεχόταν τους πάντες, ανεξαρτήτως του τι είχαν κάνει στην ζωή τους. Υπογράφεις ένα συμβόλαιο πενταετές και από εκεί και ύστερα ο θεός ξέρει.
Εξαντλήσατε την πενταετία;
Έμεινα μόνο μερικούς μήνες.
Με την λεγεώνα των ξένων πήγατε στο Βιετνάμ;
Ναι. Όταν πήγαμε στην Αλγερία, στο Μπέλαμπές στην έδρα της λεγεώνας των ξένων, δημιουργήθηκαν ορισμένα σώματα και μας είπαν ότι θα πάμε "extreme Orient". Δεν ξέραμε τι σημαίνει, ύστερα καταλάβαμε ότι θα πάμε στην Άπω Ανατολή. Σκοπός μας ήταν να αφοπλίσουμε τους Γιαπωνέζους. τώρα βέβαια… ο νοών νοείτω…Θα πάει η λεγεώνα να αφοπλίσει τους Γιαπωνέζους, ενώ οι αμερικανοί έπαιζαν πόκερ. Ήταν η πρόφαση. Πήγαμε, λοιπόν, γι' αυτό το σκοπό. Όταν φτάσαμε, τα πράγματα ήταν διαφορετικά, από αυτό που μας έλεγαν.
Δηλαδή;
Δεν υπήρχαν γιαπωνέζοι. Υπήρχε το εθνικό απελευθερωτικό κίνημα, οι λεγόμενοι Βιετμίν. Την περίοδο εκείνη, αν και μικρός -18 ετών-, ίσως να φταίει το ελληνικό DNA, ίσως επειδή το πνεύμα του έλληνα είναι διαφορετικό συγκριτικά με άλλους ευρωπαίους, αμέσως -και με μόρφωση τετάρτης δημοτικού- είχα την εντύπωση ότι κάτι δεν πάει καλά. Γι' αυτό το μικρό χρονικό διάστημα των τριών μηνών, προσπάθησα να καταλάβω περί τίνος πρόκειται, και χάρη σε μια κοπελίτσα, η οποία εκ των υστέρων αποδείχτηκε ότι ήταν κατάσκοπος των Βιετμίν, ήρθα σε επαφή μαζί της, και από εκεί που είχα μια πιο προσωπική σχέση μαζί της, τα πράγματα ήρθαν διαφορετικά. Αυτή με διαφώτισε και μου έδωσε να καταλάβω τι είναι οι Βιετμίν. Και έτσι ήρθε η τελική απόφασή μου να φύγω. Δεν είχα καμία δουλειά να σκοτώνω κοσμάκη, ο οποίος δεν επιζητούσε τίποτε άλλο παρά την ανεξαρτησία του. Σαν έλληνες, μάθαμε την ιστορία μας, ήμασταν 400 χρόνια σκλάβοι, ξέρουμε τι σημαίνει σκλαβιά, και έτσι και εγώ είπα "Ντου, μαζί τους". Και έτσι αποφάσισα και πήγα κοντά τους.
Το να φεύγεις από το ένα στρατόπεδο και να πηγαίνεις στο αντίπαλο, δεν είναι εύκολο…
Φυσικά. Πώς να το περιγράψω; Ήταν πράξη τυχοδιωκτική, ήταν τόλμη. Χάρη όμως σε αυτήν την κοπέλα, την Λιλί, η οποία μου είχε δώσει πληροφορίες για την ιδεολογία των Βιετμίν, πείστηκα ότι είναι αδύνατο αυτοί οι άνθρωποι να μου φερθούν άσχημα. Και έτσι έγινε. Την ίδια μέρα που ήρθα σε επαφή μαζί τους, είχα γίνει θεός γι' αυτούς. Εκτός τούτου, μαθαίνοντας ότι είμαι Έλληνας, είχα και ένα ατού παραπάνω. Διότι δεν ξέρω τι χάρη έχει ο έλληνας, αλλά όπου πάει ήταν καλοδεχούμενους. Ίσως επειδή δεν είχαμε αποικίες και ποτέ δεν μας αποδόθηκε ο χαρακτηρισμός του αποικιοκράτη, ίσως ο πολιτισμός μας, η ιστορία. Όλα αυτά μετρούσαν στους αντάρτες των Βιετμίν. Αντάμωσα πάρα πολλά στελέχη τα οποία ήταν μορφωμένα και είχαν σπουδάσει την ελληνική ιστορία και συχνά με ρωτούσαν πράγματα που δυσκολευόμουν να τους απαντήσω, διότι εγώ είχα λιγότερη μόρφωση από αυτούς για την Ελλάδα. Με είχαν αποδεχτεί με ανοιχτές αγκάλες από την πρώτη στιγμή, μέχρι την τελευταία και τώρα ακόμη μου έχουν απόλυτη εμπιστοσύνη και με αγαπάνε και με εκτιμούν. Και γι' αυτό -το αποκορύφωμα όλης αυτής της περιόδου- με καλούν για να με στέψουν ήρωα. Έναν ξένο, ο οποίος προσέφερε ό,τι προσέφερε και αυτοί δεν αγνοούν. Ξέρουν να τιμούν.
Στο πρώτο σας βιβλίο γράψατε ότι είναι ένας λαός "που με δέχτηκε σαν δικό του άνθρωπο, και δεν ξεχνά το καλό που του έκανες…
Ακριβώς. Αυτό δεν αποδεικνύει αυτή η τιμή; Μετά από τόσα χρόνια, 67 ολόκληρα χρόνια για μένα, 68 γι' αυτούς, άρα είμαι κοντά τους από την πρώτη χρονιά της επανάστασης, με καλούν για να με τιμήσουν. Εμένα προσωπικά, αλλά και την πατρίδα μου. Γιατί πόσοι έλληνες από εδώ αγωνίστηκαν σε αυτόν τον πόλεμο;
Τι σας έκανε να ταχθείτε και να πολεμήσετε μαζί τους;
Απλώς και μόνο επειδή έμαθα ότι πολεμούν για την ανεξαρτησία τους. Για την ελευθερία τους. Αυτό και μόνο με ικανοποιούσε. Αδιαφορούσα για την πολιτική. Ούτε πολιτικές πεποιθήσεις είχα τότε, ούτε γνώριζα τι σημαίνει πολιτική. Τι σημαίνει δημοκρατία, κομμουνισμός, φασισμός. Αυτά ήταν για άλλους. Εκεί όμως αποδείχτηκε ότι διάλεξα τον σωστό δρόμο και η απόφασή μου (αποδείχτηκε) στο μέλλον σοφή.
Μόλις πήγατε με τους Βιετμίν, ποια ήταν η δραστηριότητά σας;
Καταρχάς μόλις πήγαν, αφού με δοκίμασαν, -λιποτακτήσαμε μαζί με έναν ισπανό- την ίδια μέρα αν και είχαμε τεκμήρια που θα μπορούσαν να μας εμπιστευτούν με κλειστά μάτια -όπως ότι είχαμε τα όπλα μαζί μας και απελευθερώσαμε 25 αιχμαλώτους και ένα στέλεχος- και όμως -και καλά έκαναν- την ίδια μέρα μας δοκιμάζουν με τον εξής τρόπο: Γίνεται ένας συναγερμός, έρχεται ένας στρατιώτης με το όπλο και μας παίρνει να κρυφτούμε μέσα στην ζούγκλα, και ενώ εγώ με τον Μερίνο τον ισπανό μιλάμε κάπως δυνατά και ο στρατιώτης μας είπε να κάνουμε ησυχία μήπως και περάσουν οι γάλλοι και μας ακούσουν. Εγώ ταράχτηκα, και αυθόρμητα λέω τους στρατιώτη: "Αν έρθουν οι Γάλλοι, σκότωσέ μας και εσύ τρέξε να σωθείς". Αυτή ήταν η σκέψη μου. Σε λίγα λεπτά λήγει ο συναγερμός, και ο στρατιώτης πήγε στον άνθρωπο που τον έστειλε να μας συνοδεύσει. Την επομένη ο αξιωματικός μάς κάλεσε, μας ζήτησε συγνώμη και μας εξηγεί τους λόγους που το έκαναν. Ένα μήνα πριν, ένας γερμανός, ονόματι Σέφας -τύχαινε να τον γνωρίζω στην λεγεώνα, ήταν στην διμοιρία μου, πρωταθλητής Ευρώπης στην πάλη- εκμεταλλεύτηκε την φιλοξενία και την φιλία των αξιωματικών, τον εμπιστεύτηκαν και σε μια περίπολο που έκαναν παρέα με έναν αξιωματικό, είχε το όπλο του που δεν του το πήραν, σκότωσε τον κομισάριο και έφυγε. Μας ζήτησαν, λοιπόν συγνώμη και μας βάπτισαν με τα ονόματα μας. Από εκείνη τη στιγμή και έπειτα ήμασταν ισότιμη με όλους του στρατιώτες. Και στο δείπνο, και στα γυμνάσια, και στον ύπνο, σε όλα. Μια περίοδο τους έκανα εκπαίδευση στο οπλοπολυβόλο που είχα πάρει μαζί μου, να το συναρμολογούν, να το διαλύουν, να το χειρίζονται, και με ανώτερη διαταγή στην συνέχεια φεύγω από το Κεντρικό για το βόρειο Βιετνάμ, στην λεγόμενη πέμπτη ζώνη. Εκεί παρουσιάστηκα στην κεντρική επιτροπή της 5ης στρατιωτικής ζώνης. Το Νοέμβριο του 46 γίνεται η γενική εξέγερση σε ολόκληρο το Βιετνάμ. Μέχρι τότε υπήρχε ένα κίνημα στο νότιο τμήμα της χώρας. Ήμουν σε μια μονάδα, όπου βοηθούσα την σχολή αξιωματικών για διάφορες στρατιωτικές εκπαιδεύσεις. Προσέφερα ό,τι είχα μάθει από την λεγεώνα και γι' αυτούς ήταν χρήσιμα. Μετά άνοιξε το μέτωπο στο Κουανάμ, και από εκεί και έπειτα ήμουν με το στρατό σε διάφορα τάγματα, σε διάφορες θέσεις, στην αεροπορική άμυνα, στην υπηρεσία προπαγάνδας… Πηγαίναμε στα φυλάκια και με το χωνί εξηγούσαμε στους λεγεωνάριους, διαλέγαμε ποια πόστα, ποιοι ήταν και ανάλογα τι γλώσσα. Αν ήταν λεγεωνάριοι, εγώ αναλάμβανα να μιλήσω στα γερμανικά με όσα ήξερα, δεν χρειαζόταν να ξέρεις πολλά, πέντε λέξεις: γιατί πολεμάτε και γιατί πολεμάει το Βιετνάμ. Και στο τέλος του λέγαμε "Ελάτε να σας δεχτούμε, να έχετε την δυνατότητα να περάσετε στην πατρίδα σας". Το έργο αυτό έφερε μεγάλα αποτελέσματα. Πολλοί είχαν λιποτακτήσει. Και μην ξεχνάτε ότι κάθε λιποτάκτης έφερνε μαζί του και ένα όπλο. Την εποχή εκείνη ένα όπλο για μας, ισοδυναμούσε με πέντε άτομα. Δηλαδή να σκοτωθούν πέντε για να αποκτήσουμε ένα όπλο. Ήταν μεγάλης σημασίας. Το 47 στην αεροπορική άμυνα που ήμουν έριξα ένα αεροπλάνο, ένα μοράν 650 με τους τρεις γάλλους πιλότους να πιαστούν αιχμάλωτοι. Μετά ήμουν υπεύθυνος για την διαφώτιση όσων είχαν λιποτακτήσει από τον γαλλικό στρατό και ήταν πάρα πολλοί και ήταν από την Ρουμανία, Ουγγαρία, Ρωσία, πρώην συνεργάτες των γερμανών που δεν μπορούσαν να πάνε στην πατρίδα τους, πήγαιναν στην λεγεώνα, αλλά εκεί δεν ήθελαν να πολεμήσουν (και με το δίκιο τους) και λιποτακτούσαν. Αυτούς τους αποκαλούσαμε στρατιώτες της ειρήνης. Οι βιετναμέζοι τους δέχονταν, τους έδιναν ό,τι μπορούσαν και ό,τι είχαν, και σε αυτούς είχα αναλάβει να τους εξηγώ για την ιστορία του Βιετνάμ ώστε να έχουν μια εικόνα γιατί ξεσηκώνεται ο λαός. Συμμετείχα σε πολλές μάχες, παρασημοφορήθηκα με πολλά μετάλλια, και στο τέλος είχα αναλάβει την ίδρυση του πρώτου στρατοπέδου αιχμαλώτων που ονομάστηκε "Στρατόπεδο αιχμαλώτων Αριθμός 3 ή ευρωασιατικό στρατόπεδο" γιατί υπήρχαν ευρωπαίοι, ασιάτες και αφρικανοί. Το 54 μετά την υπογραφή της συμφωνίας με τους Γάλλους, πήγα στο Βόρειο Βιετνάμ.
Από το 54 μέχρι και το 65 που φύγατε για την Ελλάδα;
Στο Βόρειο Βιετνάμ πια, έμεινα ακόμα δυο χρόνια στον στρατό, με την τελευταία μου μονάδα να είναι στην αεροπορία, στο αεροδρόμιο του Ζαλάμ. ήμουν διοικητής μονάδας τροφοδοσίας. Το αεροδρόμιο ήταν δικό μας, αλλά αεροπλάνα δεν είχαμε. Ήταν κανα-δυο που μας είχε δωρίσει η Σοβιετική Ένωση για να εξυπηρετεί την επιτροπή ειρήνης. Όταν αποσύρθηκα από τον στρατό, δούλεψα ως διερμηνέας σε ένα τυπογραφείο της Ανατολικής Γερμανίας, τον "Πύργο". Με τα λίγα γερμανικά που ήξερα, που για την εποχή ήταν πολύτιμα, διότι δεν υπήρχε κάποιος να ξέρει, έκανα και τον ηθοποιό σε 2 πολεμικές ταινίες, και στην συνέχεια πήγα στο υπουργείο βιομηχανίας και στο ορυχείο Τσινγκλ στο Καομπάν, μετά ως οδηγός σε ένα άλλο ορυχείο, και το 1965 επέστρεψα στην Ελλάδα με την άδεια της κυβέρνησης.
Είχατε δηλαδή σκεφτεί να φύγετε νωρίτερα και δεν είχατε την άδεια της κυβέρνησης;
Δεν μπορούσα να φύγω, διότι δεν είχα χαρτιά πρώτον, και δεύτερο δεν με άφηναν να φύγω και να πάω πού. Ο μικρός μου ο αδερφός, που την εποχή εκείνη δούλευε στην Γαλλία, πήγε στην Βιέννη και συνάντησε το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών, το οποίο δέχτηκε να μας φέρει δωρεάν. Παράλληλα οι γονείς μου προσπάθησαν να μου βγάλουν διαβατήριο, δεν τα κατάφεραν, το οποίο τελικά έρχεται μέσω Σοβιετικής Ένωσης από την πρεσβεία και με το δωρεάν εισιτήριο από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών το 65 έφτασα στην Ελλάδα.
Είπατε νωρίτερα ότι δεν είχατε χαρτιά…
Πού να έχω χαρτιά; στον πόλεμο; Και στην Γερμανία που ήμουν πριν φύγω, επέζησα για δυο ολόκληρα χρόνια με το καμουφλάζ μιας γερμανικής στολής, που ήταν το διαβατήριό μου. Οι γερμανοί με έβλεπαν ντυμένο με την στολή, δεν τους ενδιέφερε ποιος είμαι. Και δήλωνα το όνομα Κούσταφ. Η ταυτότητά μου, που την βρήκα όταν γύρισα το 65, την είχα αφήσει στους μπαρμπάδες μου στο Άγιο Όρος.
Όλα αυτά τα χρόνια μέχρι το 65, είχατε επαφή με την οικογένειά σας στην Ελλάδα;
Από το 54 και έπειτα. Όταν απελευθερώσαμε τους Γάλλους αιχμαλώτους, εμπιστεύτηκα ένα πολύ καλό παιδί και του έδωσα ένα γράμμα για την οικογένειά μου. Έτσι έφτασε το γράμμα μου και από τότε οι γονείς μου άρχισαν να μου γράφουν μέσω Τσεχοσλοβακίας. Τότε το Βιετνάμ επικοινωνούσε μόνο με την Τσεχοσλοβακία. Το πρώτο γράμμα που μου ήρθε ήταν μόνο το γράμμα και η διεύθυνση. Οι τσέχοι είχαν κρατήσει τα γραμματόσημα. Με πολλές δυσκολίες, οι γονείς μου τελικά μου έστειλαν το διαβατήριο και επέστρεψα.
Στην Ελλάδα πώς ήταν η επιστροφή σας;
Έμεινα ένα χρόνο δίχως δουλειά, δίχως δεκάρα στην τσέπη, με γυναίκα και τρία παιδιά. Ευτυχώς ο πατέρας μου είχε ένα δωμάτιο 4Χ4 και βολευόμουν. Έφτασε όμως κάποια στιγμή που είχα απελπιστεί. Είχα μετανιώσει που γύρισα στην Ελλάδα. Αλλά το καλό το παλικάρι ξέρει και άλλα μονοπάτια. Επέζησα… Πήγαινα στα σφαγεία, και μάζευα τα πόδια από τις κότες. Εδώ τα πετάνε, ενώ στην Ασία είναι ο καλύτερος μεζές. Μάζευα σακούλες από αυτά και με λίγο ριζάκι, κάναμε σούπες. Ο χασάπης με ρωτούσε τι τα κάνεις και απαντούσε Στην Κίνα -δεν έλεγα Βιετνάμ για να μην το προσβάλω- τα κάνουμε φάρμακο για τους τραυματισμούς. Και απαντούσε "πάρε όσα θέλεις. κάνε και για μένα και για την κυρά μου". Και έτσι βολεύτηκα. Τακτοποιήθηκαν τα χαρτιά μου, είχα χάσει την ελληνική ιθαγένεια, ήμουν ανυπότακτος, έγινε δικαστήριο, αθωώθηκα, βρήκα δουλειά. Μετά από δυο χρόνια δυσκολιών, δούλεψα στην εταιρία αλουμινίου Μπεσινέ. Ο διευθυντής του εργοστασίου ήταν πρώην αξιωματικός της λεγεώνας και μόλις έμαθε ότι είχα υπηρετήσει, δίχως να ρωτήσει τίποτε άλλο με προσέλαβε για 18 ολόκληρα χρόνια.
Την κα Άννα;
Την γνώρισα το 56 στο Ανόι. Στο Βιετνάμ κάναμε τα τρία από τα 4 παιδιά. Τον Ιπποκράτη στα σύνορα της Κίνας με το Βιετνάμ, στο ορυχείο Τσινγκλ, την Φωτεινή, και στο άλλο ορυχείο την Αντωνία. Και όταν ήρθα στην Ελλάδα, κάναμε την Ελευθερία. Της δώσαμε αυτό το όνομα για την Ελευθερία στο Βιετνάμ.
Τι σας έχει μείνει χαραγμένο στην μνήμη σας;
Τι να πρωτοθυμηθείς; Μια ζωή ολόκληρη ήταν. Πολλές φορές κάθομαι και σκέφτομαι "ρε Κώστα αυτά που λες είναι αλήθεια; Μήπως τα παραλές; Διότι ήταν τόσα τα παράξενα που για έναν άνθρωπο που δεν ξέρει την νοοτροπία της χώρας, δεν γνωρίζει τον λαό, είναι δύσκολο να κατανοήσει. Δηλαδή είχαμε μέρες, όχι μόνο εγώ, αλλά όλα τα συντρόφια, η παρέα, η ομάδα, να φάμε, δίχως κανείς να βγάλει άχνα. Διότι γνωρίζαμε το γιατί δεν είχαμε να φάμε. Είχαμε μέρες με ευχάριστες στιγμές, όταν γυρίζαμε από μια μάχη, διότι οι μάχες εκεί δεν ήταν συνεχόμενες. Γι' αυτό και ο λαός αυτός άντεξε 30 χρόνια -και θα μπορούσε και περισσότερα-. Είχαμε μια τακτική. Ένας να πολεμά, ένας να ξεκουράζεται. Ο τρίτος να παράγει. Δηλαδή αυτός που παράγει, πάει να ξεκουραστεί, αυτός που ξεκουράζεται αντικαθιστά τον μαχόμενο, ο μαχόμενος επιστρέφει στην παραγωγή σε ένα κτήμα. υπήρχε ένας κύκλος. Υπήρχαν επιχειρήσεις εποχιακές και ήταν συγκεκριμένα τάγματα που έπαιρναν μέρος. Οικονομία δυνάμεων, αλλά και είμαστε και χορτάτοι. Εμείς οι ίδιοι παράγαμε. Δεν περιμέναμε από τον λαό να μας δώσει ένα μπολ ρύζι να φάμε. Όταν για παράδειγμα είμαστε στην περίοδο της ανάπαυλας, είμαστε στα χωριά, διασπαρμένοι. Δεν είχαμε στρατώνες. Εκεί λέγαμε στρατός δίχως το λαό, είναι όπως το ψάρι δίχως το νερό. Ο στρατιώτης μέσα στο λαό είναι ακριβώς όπως το ψάρι μέσα στο νερό. Επιζεί από το λαό. Κοιμόμαστε στα σπίτια τους, αλλά και συμμετείχαμε σε όλες τις δουλειές. Η πρώτη μας μέριμνα μόλις πηγαίναμε σε ένα χωριό ήταν να πάμε στον κοινοτάρχη, ή αν ήταν υπό γαλλική κατοχή, στους δικούς μας πυρήνες να πληροφορηθούμε ποια οικογένεια είχε ανάγκη από εργατικά χέρια ή ποια χέρσα χωράφια υπήρχαν. Και πρώτα πηγαίναμε στους φτωχούς. Κουβαλούσαμε κοπριά, μπροστά τα βουβάλια, πίσω εμείς. Και εγώ, δίχως ίχνος σκέψης ότι "εγώ ο λευκός, να μαζεύω κοπριά;" το θεωρούσα τιμή μου. Όλα αυτά ο λαός τα εκτιμούσε. Όταν πήγαινα σε ανεξάρτητες δουλειές, μόνος μου, ποτέ δεν με συνόδευαν, ήμουν ελεύθερος, να χτυπήσω οποιαδήποτε πόρτα, να βάλω το ρύζι, γιατί είχαμε ένα σάκο ο καθένας με το ρύζι που αναλογούσε για τις ημέρες πορείας, και το προσφέραμε αυτό στην οικογένεια, και αυτοί προσέφεραν, χόρτα, λίγο παστό ψάρι. Και ζούσαμε με αυτό τον τρόπο. Είμαστε σαν μια οικογένεια. Εγώ σαν ξένος, υπέφερα λίγο παραπάνω από αυτούς. Δεν είχα χαρτζιλίκι. Δεν είχα κανέναν. Οι άλλοι λίγο-πολλοί είχαν τους γονείς τους στα χωριά τους, αλλά ποτέ δεν με άφηναν "ρέστο". Με παρακολουθούσαν μια-δυο ώρες, δεν έστριβα τσιγάρο, και για να μην με προσβάλουν μου έλεγαν "δώσε να στρίψω ένα" Από πού; Τότε έβγαζε το σακουλάκι με τον καπνό και μου έλεγαν "προχθές μου το έστειλαν από το σπίτι. πάρε και εσύ". Καμιά φορά πήγαιναν στα μαγαζάκια στους δρόμους με τις σούπες ή τα φρούτα, εγώ δεν είχα να πάω, οπότε καθόμουν στο σπίτι. Παρακολουθούσαν, έβλεπαν ότι δεν είχα βγει δυο μέρες, έρχονταν και μου έλεγαν πάμε μια βόλτα. Ε! αυτή η βόλτα ήταν για ένα μπολ σούπα ή για ένα φρούτο στα μαγαζάκια. Ήταν κάτι συγκινητικό. Ακόμα και τώρα που τα διηγούμαι. Όλα αυτά με έκαναν να τους αγαπήσω, να τους πονέσω. Δεν έβλεπα καμιά διαφορά. Πολλές φορές που πηγαίναμε σε σπίτια φτωχά, οι γυναίκες τους έπεφτε η κούπα το τσάι από τα χέρια, ξαφνιαζόντουσαν που δεν ήμουν δικός τους, αλλά με έπαιρναν αγκαλιά και με θεωρούσαν δικό τους παιδί. Δεν είχε καμιά διαφορά ότι ήμουν Έλληνας. Θα μπορούσα να ζήσω άλλα τόσα χρόνια μαζί τους.
Ακόμα σήμερα έτσι είναι. Άλλωστε γι' αυτό μου έδωσαν και την βιετναμέζικη υπηκοότητα. Αυτή τη φορά θα ταξιδέψω με βιετναμέζικο διαβατήριο.
Τι σημαίνει για σας αυτή η βράβευση;
Είναι το αποκορύφωμά μου. Το στεφάνι του Ολυμπιακού Αγώνα. Ήταν κάτι που ειλικρινά δεν το περίμενα. Ξαφνιάστηκα πάρα πολύ, αλλά το έχουν κάνει και στο παρελθόν. Τον Αύγουστο του 2005, στην Βενεζουέλα στο 16ο φοιτητικό φεστιβάλ των αριστερών παρατάξεων, η ΚΝΕ από την Ελλάδα με καλεί μέσω του Βιετνάμ να πάω μαζί τους, χωρίς να ξέρω το γιατί. Ξαφνιάστηκα γιατί τι σχέση είχα εγώ με τους φοιτητές που αγωνίζονται και πού στην Βενεζουέλα, στο στόμα του λύκου. Πήγα με αγωνία, από εδώ δεν μου είχαν πει τίποτε. Εκεί μου το έσκασαν. Η κουμουνιστική νεολαία του Χι Τσι Μινχ μου απένειμε ένα μετάλλιο, "Η εποχή της Νιότης", το ανώτερο μετάλλιο μιας κουμουνιστικής νεολαίας του Βιετνάμ μπροστά σε 16.000 φοιτητές. Εκεί έτρεμα ολόκληρος από χαρά και περιέργεια. Ταυτόχρονα μου δίνουν μια πρόσκληση να πάω οικογενειακώς στην εθνική επέτειο των 60 χρόνων. Έπειτα το 2010 μου έρχεται μια πρόσκληση να πάω στο Βιετνάμ για να απονείμουν το Μετάλλιο της Φιλίας. Μετά έρχεται η υπηκοότητα. Είπα ότι μέχρι εδώ ήταν. Πήρες αρκετά. Τι άλλο απομένει; Και να ξαφνικά να με κάνουν ήρωα. Δεν πάει πολύ. Αισθάνομαι χαρά, αλλά και απορώ. Πώς μετά από τόσα χρόνια με θυμούνται ακόμα, αξιολογούν ακόμα το τι έχω προσφέρει. Τελείωσε ο πόλεμος, ό,τι έγινε, θα πεταχτεί στα αρχεία όπως κάνουν στις άλλες χώρες. Εδώ συμβαίνει το αντίθετο. Να διατηρούνται και η νέα γενιά να μελετά και να συνεχίζει να αξιολογεί αυτά που οι άλλοι δεν πρόλαβαν να αξιολογήσουν. Αυτό δεν είναι κάτι; Όχι μόνο για μένα και την οικογένειά μου, αλλά και για την Ελλάδα. Οι Ολυμπιονίκες που παίρνουν χρυσό μετάλλιο βλέπεις τον κόσμο να σηκώνεται για την Ελλάδα. Αυτό έχει κάποια σημασία; Ας το κρίνουν οι άλλοι…
Συνοδέψατε και τον πρόεδρο της Δημοκρατίας στο Βιετνάμ….
Μέσω του έλληνα πρέσβη στο Βιετνάμ, ο πρόεδρος Παπούλιας ενημερώθηκε για μένα, αξιολόγησε τα όσα είχα κάνει -και καλώς έκανε- και με τίμησε με την πρόσκλησή του να τον ακολουθήσω. Η επίσκεψη έχει αφήσει πολύ καλές εντυπώσεις όχι μόνο στους κυβερνώντες του Βιετνάμ, αλλά και στο λαό. Δεν περίμεναν ποτέ έναν πρόεδρο να πάρει μαζί του κάποιον που πολέμησε για το Βιετνάμ, γιατί οι άλλες χώρες αυτούς που πολέμησαν τους καταδίκασαν. Τους φυλάκισαν, στην Γαλλία τους θεώρησαν προδότες, ενώ σήμερα τρέχουν όλοι τους και γλύφουν στο Βιετνάμ να επενδύσουν. Ενώ οι Γάλλοι που λιποτάκτησαν και είχαν δει ότι ο πόλεμος είναι βρώμικος, αντί να τους τιμήσουν, τους φυλάκισαν. Ενώ ο Παπούλιας αξιολόγησε σωστά και καλώς έπραξε, γι' αυτό και το Βιετνάμ εκτίμησε πολύ αυτή την χειρονομία.
Οι καλές στιγμές…
Στον πόλεμο, οι καλές στιγμές είναι μια στις δέκα. Να θυμηθώ ότι όπου πήγαινα με δεχόντουσαν παραπάνω και από δικό τους άνθρωπο με κάποιο σπίτι μετά από τις μάχες; Κάποια φορά, είχαμε 15 μέρες να φάμε στην μάχη και όταν γυρίσαμε στο χωριό, έσφαξαν ένα μοσχάρι να φάμε και από το πολύ φαγητό, κόντεψα να πεθάνω. Και αν εκείνη τη νύχτα μια μάνα δεν ξαγρυπνούσε, και δεν έπαιρνε μια τάβλα να ξύσει το ξύλο και να μου το δώσει να πιω για να μου προκαλέσει εμετό… Αυτή η γυναίκα με ανέστησε. Αυτή ήταν η δεύτερη μάνα που είχα στο Βιετνάμ. Κάθε στρατιώτες είχε δικαίωμα να έχει δυο μάνες. ΚΑι κάθε μάνα είχε δυο παιδιά να υιοθετήσει για να σε βοηθήσει πνευματικά και ηθικά. Από υλικής άποψης, δεν είχε τίποτε να δώσει μια φτωχή μάνα.
Θέλω να μου πείτε γι' αυτόν τον βρώμικο πόλεμο. Εσείς γιατί τον χαρακτηρίζετε έτσι;
Καθετί το άδικο, είναι βρώμικο. Πριν το ΒΠΠ, το Βιετνάμ ήταν γαλλική αποικία, η λεγόμενη γαλλική Ινδοκίνα. Γίνεται ο ΒΠΠ και η Γαλλία βρίσκεται στον πόλεμο και καλεί τους Βιετναμέζους να της συμπαρασταθούν στον αγώνα τους κατά των γερμανών, υποσχόμενη ότι άπαξ και απελευθερωθεί η Γαλλία, θα δώσει την ανεξαρτησία στο Βιετνάμ. Το αντίθετο έγινα. Μπήκαν στον πόλεμο οι Βιετναμέζοι, πολέμησαν, σκοτώθηκαν γι' αυτούς, έληξε ο πόλεμος, απελευθερώθηκε η Γαλλία, και αντί να δώσουν την ανεξαρτησία, ξαναεισβάλλουν, για δεύτερη φορά να κατακτήσουν το Βιετνάμ. Αυτό δεν είναι βρώμικο. Επίσης, υπάρχουν πολλοί πόλεμοι. Είναι οι καθαροί. Άντρας με άντρα. Όπλο με όπλο. Όταν εσύ είσαι οπλισμένος σαν τον αστακό και πας να πολεμήσεις ένα ποντίκι, αυτό είναι βρώμικο. Τότε ο λαός ήταν ξυπόλητος, πεινασμένος, κατεστραμμένος και εσύ πας να τον πολεμήσεις. και χρησιμοποιείς τα πάντα, ακόμα και χημικά. Αυτό τι είναι; Δεν είναι βρώμικος πόλεμος; Φεύγουν οι Γάλλοι, έρχονται οι αμερικάνοι. Τι έκαναν; Χειρότερα, με τα χημικά αυτά που προκαλούν παράγωγα. 5 εκατομμύρια θύματα. Πρώτη, δεύτερη και τρίτη γενιά και ακόμα γεννιούνται παράσιτα. Να μην πω τέρατα, γιατί αν τα δεις θα φρίξεις. Με 4 μάτια, με δυο μύτες, με δυο κεφάλια… Δεν είναι βρώμικος αυτός ο πόλεμος; Και άδικος. Δεν είχαν καμιά δουλειά να πάνε εκεί οι αμερικανοί. Ούτε και οι Γάλλοι. Στο κάτω-κάτω τους το είχαν υποσχεθεί. Και οι Βιετναμέζοι τι ζητούσαν; Την ελευθερία τους. Τίποτε άλλο. Θα αναγνώριζαν ό,τι ήταν γαλλικό στο έδαφος του Βιετνάμ. Θα είχαν ανάγκη από αυτούς να μορφώσουν τον λαό του, τα πάντα θα είχαν ανάγκη, διότι αυτός ο λαός δεν είχε. Και όμως. Δεν το έκαναν. Και τώρα τρέχουν. Να κάνουν τι; Θα πεις κάλιο αργά, παρά ποτέ. Ναι, αλλά τόσο αίμα που χύθηκε; Τσάμπα. Οι Βιετναμέζοι για την πατρίδα τους, ωραία. οι γάλλοι όμως, γιατί; Ποιο είναι το κέρδος; Δες τους αμερικανούς σήμερα… τρέχουν και προσκυνούν, ζητούν συγνώμη, πετούν τα μετάλλιά τους οι βετεράνοι, τρέχουν οι βετεράνοι να φροντίσουν τα ορφανά παιδάκια εκεί. Γιατί να γίνουν όλα αυτά. Να πήγαιναν σαν κύριοι με αξιοπρέπεια. Εξευτελισμός. Γι' αυτό λέγεται βρώμικος πόλεμος. Γιατί δεν μεταχειρίζεσαι μέσα "έντιμα", αλλά απάνθρωπα. Να ξεκοιλιάζουν τις έγκυες, γιατί; Μπορεί να φταίει ο αντάρτης που έχει το όπλο, αυτό το μωρό στην κοιλιά της μάνας του τι φταίει; να δηλητηριάζουν τα παιδιά, να τα σκοτώνουν, να πετάνε τους αιχμαλώτους κάτω από τα αεροπλάνα. Γιατί; Του αιχμαλώτους τους συλλαμβάνουν, η Συνθήκη της Γενεύης τα λέει. Και δεν είναι μόνο το Βιετνάμ, είδαμε τι έγινε στην Γιουγκοσλαβία, στο Ιράκ και συνεχίζουν… Δεν έχει αλλάξει κάτι. Δήθεν πάνε να προστατεύσουν τον λαό της Συρίας από τα χημικά, οι ίδιοι τα ρίχνουν. Μας κοροϊδεύουν; Ποιοι έριξαν την ατομική βόμβα; Πάλι οι ίδιοι. Αυτοί θα γίνουν και δικαστές; Ε όχι, πάει πολύ.
Για το καθεστώς εκεί;
Είναι μονοκομματικό και καλά κάνουν. Είναι δημοκρατία, ο λαός το εμπιστεύεται, γιατί ο αείμνηστος Χο Τσι Μινχ έχετε ένα κομμάτι χρυσό και θέλετε να το εμπιστευτείτε σε κάποιον. Σε ποιον θα το εμπιστευτείτε; Σε αυτόν που έχεις εμπιστοσύνη πιο πολύ. Την εξουσία την εμπιστεύεται ο λαός σε μας, διότι εμείς ξεσηκώσαμε τον κόσμο, και το κόμμα αυτό έχει το δικαίωμα να διαφυλάξει την αξιοπρέπεια της χώρας. Όσο για εκλογές, τα βλέπουμε στην Ελλάδα. Ο ένας κλέβει τον άλλον. Θα μου πεις, εκεί δεν τρώνε; ε, ένας είναι που θα φάει. Ο κόσμος είναι ικανοποιημένος. Όλοι; όχι, τα πέντε δάχτυλα δεν είναι ίδια. Υπάρχουν αυτοί που είναι τεμπέληδες. Δεν χρειάζεται να το κρύβουμε. Οι λούμπεν προλεταριάτ είναι αυτοί οι τεμπέληδες. Απλά παίρνουν το όνομα προλεταριάτ και θέλουν να δείξουν κάπως. Το προλεταριάτο είναι ο έντιμος εργάτης που δουλεύει, ο άλλος, το ζιζάνιο που ζει εις βάρος των άλλων είναι ο λούμπεν.
