Κινητήριος μοχλός ανάπτυξης η βελτίωση του επενδυτικού και καταναλωτικού κλίματος

Η ευρωπαϊκή οικονομία διανύει το πέμπτο έτος της ανάκαμψής της, κάτι που αρχίζει να γίνεται αισθητό σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Η ανάκαμψη αναμένεται να συνεχιστεί με σταθερό ρυθμό το τρέχον και το επόμενο έτος.

Όσον αφορά την Ελλάδα, η έκθεση σημειώνει ότι: «Μετά από υποχώρηση κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2016, η ανάκαμψη αναμένεται να επανέλθει φέτος, μολονότι διαφαίνεται ότι θα παραμείνει μάλλον συγκρατημένη λόγω των καθυστερήσεων στο κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης του προγράμματος του ΕΜΣ. Η βελτίωση του καταναλωτικού και του επενδυτικού κλίματος αναμένεται να αποτελέσει τον βασικό κινητήριο μοχλό ανάπτυξης βραχυπρόθεσμα. Τα δημόσια οικονομικά παρουσίασαν πολύ πιο θετική πορεία από τον στόχο του 2016 ενώ εξακολουθεί να υπάρχει θετική προοπτική».

 

Δείτε όλη τη σχετική ανάλυση για την Ελλάδα εδώ (στα αγγλικά).

 

Σε μείωση της πρόβλεψης για ανάπτυξη στο 2,1% φέτος και στο 2,5% του ΑΕΠ το 2018 έναντι προβλέψεων για αύξηση ΑΕΠ κατά 2,7% φέτος και κατά  3,1% το 2018 που είχαν ανακοινωθεί στις 13/2, προέβη σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Στις Εαρινές Εκτιμήσεις, τις οποίες παρουσίασε ο Επίτροπος Μοσκοβισί πριν αναχωρήσει για το G7 στο Μπάρι της Ιταλίας, η μείωση του “πήχη” για την Ελλάδα αποδίδεται  στις  “κακές οικονομικές επιδόσεις του 4ου τριμήνου του 2016  που συνεπάγονται πολύ χαμηλότερη επίπτωση  βάσης (carry-over effect) για το 2017. 

Ο Επίτροπος Μοσκοβισί επισήμανε ότι ο ρυθμός ανάπτυξης επιβαρύνθηκε λόγω της καθυστέρησης της 2ης αξιολόγησης. “Η ολοκλήρωση (της αξιολόγησης) συνδέεται με τις συζητήσεις για το πρόγραμμα” επισήμανε “και πρέπει να γίνει γρήγορα και καλά” πρόσθεσε λέγοντας ότι “έχουμε τους τρόπους να το κάνουμε αυτό”.

Επίσης η Επιτροπή στην έκθεσή τηςεπισημαίνει ότι η ανάκαμψη της εμπιστοσύνης των επενδυτών και των καταναλωτών αναμένεται να καθυστερήσει καθώς η δεύτερη αναθεώρηση δεν ολοκληρώθηκε το πρώτο τρίμηνο. Εκτιμά ότι η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να αποτελέσει τη βασική κινητήρια δύναμη ανάπτυξης το 2017, με  στήριξη από την  αύξηση της απασχόλησης. 

Μάλιστα για την πρόβλεψη ότι το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 2,1% φέτος θέτει ως προϋπόθεση ότι  η 2η αναθεώρηση θα κλείσει το πρώτο εξάμηνο του έτους και έτσι το επιχειρηματικό κλίμα θα βελτιωθεί, οδηγώντας στην επιστροφή των επενδύσεων. Επίσης ως παράγοντα αβεβαιότητας ανάγει και  τους περιορισμούς του χρηματοπιστωτικού συστήματος στο πεδίο της χρηματοδότησης των επενδύσεων οι οποίοι “θα μειωθούν μόνο σταδιακά, περιορίζοντας την αύξηση του ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου”.

Στην έκθεση γίνεται και αναφορά σε κινδύνους που “αφορούν κυρίως αβεβαιότητες σχετικά με την ολοκλήρωση της δεύτερης επικαιροποίησης του προγράμματος του ESM, αλλά  και εξωτερικούς παράγοντες όπως οι διεθνείς και περιφερειακές γεωπολιτικές και οικονομικές εντάσεις”.

Η Επιτροπή στο ειδικό κεφάλαιο για την Ελλάδα αναφέρει ότι οι  φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις προμηνύουν την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων. Καταγράφει πλεόνασμα της γενικής κυβέρνησης στο 0,7% του ΑΕΠ το 2016 και σημαντική υπέρβαση στόχου το 2016 (κατά 3,5% του ΑΕΠ έναντι του 0,5% του ΑΕΠ για το 2016 σύμφωνα με τον ορισμό του προγράμματος).  Επισημαίνεται ότι  η σύνθεση της δημοσιονομικής προσαρμογής εξισορροπήθηκε σε γενικές γραμμές το 2016. Τα έσοδα ενισχύθηκαν από τη δυναμική ανάπτυξη της φορολογικής βάσης αλλά και “από διάφορους έκτακτους παράγοντες που σχετίζονταν με την εκκαθάριση εκκρεμών επιστροφών φόρων,  τις υψηλότερες αιτήσεις πληρωμών από την ΕΕ και από την αποθεματοποίηση στον καπνό και κατά συνέπεια στα έσοδα από τον φόρο κατανάλωσης καπνού.  Οι πρωτογενείς δαπάνες μειώθηκαν σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας των εξαιρετικά μικρών παραλαβών στρατιωτικού εξοπλισμού, της σταδιακής ολοκλήρωσης του έργου παραχώρησης αυτοκινητοδρόμων, αλλά και λόγω του συνεχιζόμενου εξορθολογισμού της ενδιάμεσης κατανάλωσης και του μισθολογίου του δημοσίου.

Εκτιμάται ότι η Ελλάδα θα επιτύχει τους στόχους πρωτογενούς προγράμματος τόσο φέτος όσο και την επόμενη χρονιά (1,75% του ΑΕΠ το 2017 και 3,5% του ΑΕΠ το 2018).  Η εκτίμηση λαμβάνει υπόψη το πακέτο μέτρων του 2016 αλλά “και τα μέτρα που συμφωνήθηκαν στο πλαίσιο της δεύτερης αναθεώρησης και αποσκοπούσαν στην μερική αντιστάθμιση της εφαρμογής του ΚΕΑ”.

Επισημαίνεται μάλιστα ότι αν λάβει κανείς υπόψη και  τις συνεχιζόμενες μεταρρυθμίσεις στην διαχείριση των εσόδων αλλά και λιγότερο  συγκρατημένες υποθέσεις σχετικά με την απορρόφηση των κονδυλίων της ΕΕ, μπορεί το δημοσιονομικό αποτέλεσμα να είναι καλύτερο.  Βλέπει πάντως και  καθοδικούς κινδύνους που σχετίζονται με “την πιθανότητα οι δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις να αποδώσουν λιγότερο από το αναμενόμενο εξαιτίας της ελλιπούς εφαρμογής τους και των επιπτώσεων μιας περαιτέρω καθυστέρησης στην ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης του προγράμματος του ESM”.

To χρέος αυξήθηκε από 177,4% το 2015 σε 179,0% το 2016 και αναμένεται να παραμείνει σε γενικές γραμμές σταθερό το 2017.  Το 2018 το δημοσιονομικό πλεόνασμα και η ισχυρότερη αύξηση του ΑΕΠ αναμένεται να θέσουν τον λόγο του χρέους προς το ΑΕΠ σε φθίνουσα πορεία (στις χειμερινές προβλέψεις της Επιτροπής προβλεπόταν για το 2017 χρέος 177,2% και  στο 170,6% για το 2018).

Η Επιτροπή εκτιμά για την Ελλάδα επίσης ότι:

* Η ανεργία θα μειωθεί βραδύτερα. Από 23,6% το 2016 θα μειωθεί στο 22,8% το 2017 (σε σχέση με 22% στις χειμερινές προβλέψεις) και στο 21,6% το 2018 (σε σχέση με 20,3% στις χειμερινές προβλέψεις).

* Ο πληθωρισμός αναμένεται 1,2% το 2017 και 1,1% το 2018.

 

Η αύξηση των επενδύσεων θα είναι και αυτή βραδύτερη, κατά 6,3% το 2017 (σε σχέση με 12% στις χειμερινές προβλέψεις) και κατά 10,8% το 2018 (σε σχέση με 14,2% στις χειμερινές προβλέψεις).

Παράλληλα, στις εαρινές προβλέψεις που δημοσιεύτηκαν σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει ότι το ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ θα αυξηθεί κατά 1,7% το 2017 και 1,8% το 2018 (1,6% και 1,8% στις χειμερινές προβλέψεις). Η αύξηση του ΑΕΠ στην ΕΕ συνολικά αναμένεται να παραμείνει σταθερή σε ποσοστό 1,9% και για τα δύο έτη (1,8% για τα δύο έτη στις χειμερινές προβλέψεις).

Ο κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής αρμόδιος για το Ευρώ και τον Κοινωνικό Διάλογο, καθώς και για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, τις Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες και την Ένωση Κεφαλαιαγορών, δήλωσε τα εξής: «Οι σημερινές οικονομικές προβλέψεις δείχνουν ότι η ΕΕ ανακτά τον δυναμισμό της και η ανεργία συνεχίζει την πτωτική της πορεία. Ωστόσο, η εικόνα διαφέρει πολύ από το ένα κράτος μέλος στο άλλο και οι καλύτερες επιδόσεις παρατηρούνται στις οικονομίες που έθεσαν σε εφαρμογή πιο φιλόδοξες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Για να αποκαταστήσουμε την ισορροπία, χρειαζόμαστε αποφασιστικές μεταρρυθμίσεις σε όλη την Ευρώπη, από το άνοιγμα των αγορών προϊόντων και υπηρεσιών μέχρι τον εκσυγχρονισμό της αγοράς εργασίας και των συστημάτων υγείας. Σε μια εποχή δημογραφικών και τεχνολογικών αλλαγών, οι οικονομίες μας πρέπει και αυτές να εξελίσσονται, προσφέροντας περισσότερες ευκαιρίες και καλύτερο βιοτικό επίπεδο για τους λαούς μας.»

Ο κ. Πιερ Μοσκοβισί, Επίτροπος Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων, Φορολογίας και Τελωνείων, δήλωσε σχετικά: «Η Ευρώπη διανύει το πέμπτο συνεχόμενο έτος ανάπτυξης, χάρη στη στήριξη που παρέχουν οι διευκολυντικές νομισματικές πολιτικές, η εδραίωση της εμπιστοσύνης των επιχειρήσεων και των καταναλωτών και η βελτίωση του παγκόσμιου εμπορίου. Είναι επίσης ενθαρρυντικό ότι αρχίζει να υποχωρεί η μεγάλη αβεβαιότητα που είχε χαρακτηρίσει τους δώδεκα τελευταίους μήνες. Όμως η ανάκαμψη της ζώνης του ευρώ όσον αφορά τις θέσεις εργασίας και τις επενδύσεις παραμένει άνιση. Η αντιμετώπιση των αιτίων αυτών των αποκλίσεων αποτελεί τη σημαντικότερη πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσουμε τους μήνες και τα έτη που ακολουθούν.»

Αναμένεται επιτάχυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης

Η παγκόσμια οικονομία επιταχύνθηκε στα τέλη του περασμένου και στις αρχές του τρέχοντος έτους χάρη στην ταυτόχρονη ανάπτυξη που σημειώθηκε σε πολλές προηγμένες και αναδυόμενες οικονομίες. Η παγκόσμια ανάπτυξη (εκτός της ΕΕ) αναμένεται να ανέλθει σε 3,7% το τρέχον έτος και 3,9% το 2018 έναντι 3,2% το 2016 (αμετάβλητο ποσοστό σε σχέση με τις χειμερινές προβλέψεις), καθώς η οικονομία της Κίνας διατηρεί την ανθεκτικότητά της βραχυπρόθεσμα και η ανάκαμψη των τιμών των βασικών προϊόντων συμβάλλει στην ενίσχυση άλλων αναδυόμενων οικονομιών. Οι προοπτικές της οικονομίας των ΗΠΑ είναι σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητες σε σύγκριση με τον χειμώνα. Συνολικά, οι καθαρές εξαγωγές αναμένεται να είναι ουδέτερες για την αύξηση του ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ το 2017 και το 2018.

Προσωρινή άνοδος του ονομαστικού πληθωρισμού

Ο πληθωρισμός αυξήθηκε σημαντικά κατά τους τελευταίους μήνες, κυρίως λόγω των αυξήσεων της τιμής του πετρελαίου. Ωστόσο, ο δομικός πληθωρισμός, που δεν περιλαμβάνει τις ασταθείς τιμές της ενέργειας και των μη μεταποιημένων τροφίμων, παρέμεινε σχετικά σταθερός και σημαντικά χαμηλότερος από τη μέση μακροπρόθεσμη τιμή του. Ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να αυξηθεί από 0,2% το 2016 σε 1,6% το 2017, πριν επανέλθει σε 1,3% το 2018 με την εξασθένιση των αποτελεσμάτων της ανόδου των τιμών πετρελαίου.

Η ιδιωτική κατανάλωση επιβραδύνεται λόγω του πληθωρισμού ενώ οι επενδύσεις παραμένουν σταθερές

Η ιδιωτική κατανάλωση, ο κύριος μοχλός ανάπτυξης κατά τα τελευταία έτη, αυξήθηκε με τον ταχύτερο ρυθμό της τελευταίας δεκαετίας το 2016, αλλά αναμένεται να μετριαστεί το τρέχον έτος καθώς ο πληθωρισμός διαβρώνει εν μέρει την αύξηση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών. Καθώς ο πληθωρισμός προβλέπεται ότι θα υποχωρήσει το επόμενο έτος, η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να αυξηθεί και πάλι ελαφρώς. Οι επενδύσεις αναμένεται να σημειώσουν σχετικά σταθερή αύξηση, αλλά εξακολουθούν να αναχαιτίζονται από τις μέτριες προοπτικές ανάπτυξης και την ανάγκη συνέχισης της απομόχλευσης σε ορισμένους τομείς. Ορισμένοι παράγοντες συνηγορούν υπέρ της σταδιακής ανάκαμψης, όπως η άνοδος του συντελεστή χρησιμοποίησης της παραγωγικής ικανότητας, η εταιρική κερδοφορία και οι ελκυστικοί όροι χρηματοδότησης, μεταξύ άλλων μέσω του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη.

Η ανεργία εξακολουθεί να μειώνεται.

Η ανεργία εξακολουθεί να παρουσιάζει πτωτική τάση, αλλά παραμένει υψηλή σε πολλές χώρες. Στη ζώνη του ευρώ, αναμένεται να μειωθεί στο 9,4% το 2017 και στο 8,9% το 2018, που είναι και το χαμηλότερο επίπεδο που παρατηρήθηκε από την αρχή του 2009. Αυτό επιτεύχθηκε χάρη στην αύξηση της εγχώριας ζήτησης, τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και άλλες κρατικές πολιτικές σε ορισμένες χώρες που ενθαρρύνουν δυναμικά τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης. Η τάση στην ΕΕ συνολικά αναμένεται να είναι παρόμοια και η ανεργία προβλέπεται να μειωθεί στο 8,0% το 2017 και στο 7,7% το 2018, το χαμηλότερο επίπεδο που σημειώθηκε από τα τέλη του 2008.

Η κατάσταση των δημόσιων οικονομικών βελτιώνεται

Τόσο ο δείκτης του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης προς το ΑΕΠ και όσο και ο δείκτης ακαθάριστου χρέους προς το ΑΕΠ αναμένεται να μειωθούν το 2017 και το 2018, στη ζώνη του ευρώ αλλά και στην ΕΕ. Οι χαμηλότερες πληρωμές τόκων και η συγκράτηση των μισθών στον δημόσιο τομέα θα επιτρέψουν τη συνέχιση του περιορισμού των ελλειμμάτων, αν και με βραδύτερο ρυθμό από ό,τι τα τελευταία έτη. Στη ζώνη του ευρώ, ο δείκτης δημόσιου ελλείμματος προς το ΑΕΠ προβλέπεται να μειωθεί από 1,5% του ΑΕΠ το 2016 σε 1,4% το 2017 και σε 1,3% το 2018, ενώ στην ΕΕ ο δείκτης αναμένεται να μειωθεί από 1,7% το 2016 σε 1,6% το 2017 και σε 1,5% το 2018. Ο δείκτης χρέους προς το ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ προβλέπεται να μειωθεί από 91,3% του ΑΕΠ το 2016 σε 90,3% το 2017 και σε 89,0% το 2018, ενώ στην ΕΕ συνολικά αναμένεται να μειωθεί από 85,1% το 2016 σε 84,8% το 2017 και σε 83,6% το 2018.

Εξακολουθούν να υπάρχουν κίνδυνοι δυσμενέστερων εξελίξεων σε σχέση με τις προβλέψεις αλλά είναι πιο ισορροπημένοι

Η αβεβαιότητα ως προς τις οικονομικές προοπτικές, εξακολουθεί να είναι μεγάλη. Γενικά, εξακολουθούν να υπάρχουν κίνδυνοι δυσμενέστερων εξελίξεων σε σχέση με τις προβλέψεις αλλά εμφανίζονται πιο ισορροπημένοι απ’ ό, τι τον χειμώνα. Οι εξωτερικοί κίνδυνοι συνδέονται, για παράδειγμα, με τη μελλοντική οικονομική και εμπορική πολιτική των ΗΠΑ και τις ευρύτερες γεωπολιτικές εντάσεις. Η προσαρμογή της οικονομίας της Κίνας, η ευρωστία του τραπεζικού τομέα στην Ευρώπη και οι προσεχείς διαπραγματεύσεις με το Ηνωμένο Βασίλειο σχετικά με την έξοδο της χώρας από την ΕΕ, θεωρούνται επίσης ως κίνδυνοι που ενδέχεται να οδηγήσουν σε δυσμενέστερες εξελίξεις σε σχέση με τις προβλέψεις.

Ιστορικό

Οι προβλέψεις αυτές βασίζονται σε ένα σύνολο τεχνικών παραδοχών όσον αφορά τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, τα επιτόκια και τις τιμές των βασικών προϊόντων, με καταληκτική ημερομηνία την 25η Απριλίου 2017. Οι παραδοχές για τα επιτόκια και τις τιμές των βασικών προϊόντων αποτυπώνουν τις προσδοκίες των αγορών παραγώγων κατά τη χρονική στιγμή των προβλέψεων. Για όλες τις υπόλοιπες εισροές στοιχείων, καθώς και τις παραδοχές σχετικά με κρατικές πολιτικές, οι παρούσες προβλέψεις λαμβάνουν υπόψη στοιχεία έως και την 25η Απριλίου 2017. Οι προβλέψεις στηρίζονται σε αμετάβλητες πολιτικές και λαμβάνονται υπόψη μόνον οι πολιτικές που έχουν εξαγγελθεί με αξιόπιστο τρόπο και έχουν προσδιοριστεί με επαρκείς λεπτομέρειες.