Σύμφωνα με την έκθεση αξιολόγησης προόδου του ΔΝΤ, από 1.1.2015 θα πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή οι νέες μεταρρυθμιστικές αλλαγές οι οποίες θα επιφέρουν κρίσιμες επιπτώσεις στο ασφαλιστικό.
Μεταξύ άλλων:
- Περαιτέρω μείωση των συντάξεων, προκειμένου το ποσοστό αναπλήρωσης της βασικής σύνταξης – έστω και σταδιακά – να μην υπερβαίνει το 45% των συντάξιμων αποδοχών.
- Νέες περικοπές τουλάχιστον κατά 7% – 8% στις επικουρικές συντάξεις, λόγω του κανόνα της ανταποδοτικότητας.
- Με στόχο να μην υπερβαίνουν σε αριθμό τα τρία, θα ξεκινήσει ένας νέος κύκλος ενοποιήσεων και συγχωνεύσεων ασφαλιστικών ταμείων
- Κατάργηση της δυνατότητας χρηματοδότησης και των λοιπών επικουρικών ταμείων που χρηματοδοτούνται μέσω κοινωνικών πόρων και επανεξέταση της αντίστοιχης χρηματοδότησης, όπου ισχύσει, και για τα ταμεία κύριας σύνταξης.
- Απάλειψη οποιασδήποτε κρατικής στήριξης στα Ταμεία χορήγησης εφάπαξ.
Χωρίς να περιγράφονται τα πεδία των παρεμβάσεων, στην έκθεση καταγράφεται η συμφωνία για τη μεταρρύθμιση δημιουργώντας το ερώτημα: Ο νέος κύκλος ενοποιήσεων θα αφορά μόνο τα κύρια ταμεία, δηλαδή οριζόντιες ενοποιήσεις μόνο στον πρώτο πυλώνα συντάξεων (οπότε είναι λογικό να αναμένεται και η συγχώνευση του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ στο ΙΚΑ ή και του ΕΤΑΑ στον ΟΑΕΕ), ή θα αφορά και κάθετες ενοποιήσεις, των επικουρικών με τους φορείς κύριας σύνταξης; Η απάντηση δεν είναι σαφής, μολονότι είναι αισθητή τους τελευταίους μήνες η επικαιροποίηση παλαιοτέρων αναλύσεων, καθώς και η ενεργοποίηση μεγάλων ιδιωτικών ασφαλιστικών ομίλων, οι οποίοι ενδιαφέρονται για κάθετες ενοποιήσεις προκειμένου να λειτουργήσει ο τρίτος πυλώνας.
Σίγουρα, η ασφαλιστική μεταρρύθμιση του Ιανουαρίου θα είναι κάτι παραπάνω από ένα απλό ασφαλιστικό νομοσχέδιο, το οποίο θα “βάζει χέρι” στα συντάξιμα ποσά και στις γενικότερες παροχές του συστήματος.
Η παρέμβαση αναμένεται να είναι περισσότερο δομική, καθώς σημαντικές πηγές χρηματοδότησης πολλών ταμείων, όπως οι κοινωνικοί πόροι, στερεύουν και ουδείς γνωρίζει εάν το κενό για την κύρια σύνταξη θα καλυφθεί από πόρους του κρατικού προυπολογισμού, στο πλαίσιο της θεσμοθετημένης τριμερούς χρηματοδότησης. Επίσης, στην έκθεση του ΔΝΤ δεν αναφέρετε πουθενά ότι οι ενοποιήσεις θα αφορούν μόνο τα ταμεία κύριας σύνταξης. Αντιθέτως, υπογραμμίζεται ότι, παρά τη πρόοδο της μεταρρύθμισης του 2010, “η συνταξιοδοτική δαπάνη παραμένει από τις υψηλότερες στην Ε.Ε.”.
Το κυρίαρχο στις επερχόμενες μεταβολές δεν πρέπει να αναζητηθεί πλέον στα όρια ηλικίας, ούτε καν στην κατάργηση των μεταβατικών διατάξεων για “πρόωρες συνταξιοδοτήσεις”. Με εξαίρεση την κατάργηση των συντάξεων χηρείας για τις ηλικίες κάτω των 65 ετών, αναμένονται τροποποιήσεις στα κριτήρια καταβολής του ΕΚΑΣ, καθώς και εισαγωγή εισοδηματικού κριτηρίου στη χορήγηση της βασικής σύνταξης. Άλλωστε, την επόμενη χρονιά αρχίζει η εφαρμογή της, καθώς και η σταδιακή μείωση του ποσοστού αναπλήρωσης έως το 2028. Μόνο που η προβλεπόμενη έλεγε ότι η πτώση του ποσοστού αναπλήρωσης δεν θα ήταν μεγαλύτερη από 64% το 2028 από το 70% που είχε αποτυπωθεί το 2010.
Σε εκείνη την πρώτη φάση η τρόικα δεν επέμεινε μέχρι τέλους για μεγαλύτερες μειώσεις, αποδεχόμενη βασικά επιχειρήματα της τότε ηγεσίας του υπουργείου εργασίας. Όμως, τα δεδομένα άλλαξαν. Η ύφεση, παρά τη σχετική αύξηση που εμφανίζει στα έσοδα του το ΙΚΑ το τελευταίο τρίμηνο, έχει στεγνώσει τα Ταμεία, οι λύσεις που επελέγησαν για τον ΟΑΕΕ παραμένουν επιφανειακές και προσωρινές, η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών είναι βέβαιο ότι δεν μπορεί να εξισορροπηθεί από τη σύλληψη της ανασφάλιστης εργασίας, ενώ και η ρύθμιση για την καταβολή των ληξιπρόθεσμων δεν παρουσιάζει πρόοδο.
Κατάργηση Κοινωνικών Πόρων των Ταμείων
Στην έκθεση αξιολόγησης του ΔΝΤ αναφέρετε η κατάργηση όσων περισσοτέρων κοινωνικών πόρων γίνετε μέχρι τα τέλη Ιουνίου προκειμένου να παύσει η ισχύς τους μέχρι 1.1.2015. Επίσης ο προγραμματισμός που καταγράφει το ΔΝΤ περιλαμβάνει την κατάργηση – έως τα τέλη Ιανουαρίου – όλων των (κοινωνικών) επιβαρύνσεων μέσω των οποίων “χρηματοδοτούνται τα επικουρικά ταμεία τα οποία τελούν υπό την αρμοδιότητα του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας”. Παράλληλα, “θα τρέχει” και το χρονοδιάγραμμα για την επανεξέταση των κοινωνικών πόρων με τους οποίους χρηματοδοτείται η κύρια σύνταξη κάποιων κλα΄δων. Η εξέταση αυτής της κατηγορίας ( σε αυτή τη φάση θα εκτιμηθεί εάν ο υπό κατάργηση πόρος μπορεί να υποκατασταθεί από αύξηση τψν ασφαλιστικών εισφορών ή θα συνδυαστεί με μείωση των συντάξεων) θα γίνει έως τον Σεπτέμβριο και η νομοθέτηση των αλλαγών και καταργήσεων θα προχωρήσει τον Νοέμβριο. Στην έκθεση του ΔΝΤ γίνεται συγκεκριμένη αναφορά και στην εξέταση της κατάργησης του αγγελιόσημου ακόμη και για τα επικουρικά ταμεία, που “ενώ εμπίπτουν στον ορισμό ESA 95 περί γενικής κυβέρνησης είναι εκτός της αρμοδιότητας του υπουργείου Εργασίας”. Υπενθυμίζεται πως ήδη με το πολυνομοσχέδιο, στο οποίο συμπεριελήφθη το βασικό τμήμα της συμφωνίας με την τρόικα, καταργήθηκαν 43 πόροι.
