Οι στόχοι του Juncker

Από το Carnegie Europe

της Judy Dempsey

Τα πρώτα λόγια του νέου προέδρου της Κομισιόν, Jean-Claude Juncker κατά την ανακοίνωση των μελών της νέας του Επιτροπής, ήταν για τις θέσεις εργασίας και την ανάπτυξη. 

Η διεύρυνση και η γειτονία της ΕΕ βρίσκονται σε δεύτερη θέση.

Το να τεθεί η Ευρώπη “ξανά στο δρόμο των θέσεων εργασίας και της ανάπτυξης” ήταν η υπόσχεση του Juncker καθώς παρουσίαζε μια ομάδα που σπάει την παράδοση. Είχε ήδη υποσχεθεί μια έμφαση στην απασχόληση στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για τις εκλογές του Μαΐου. Ως βετεράνος της ΕΕ, ο πρώην πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου βρίσκεται υπό πίεση για να φέρει αποτελέσματα.

Η 28μελής επιτροπή του Juncker θα έχει επτά αντιπροέδρους, συμπεριλαμβανομένης της Ύπατης Εκπροσώπου της ΕΕ, Federica Mogherini (η προηγούμενη Κομισιόν είχε οκτώ αντιπροέδρους). Κάθε ένας θα ηγείται ενός project team και θα “οδηγεί και θα συντονίζει” το έργο των υπολοίπων 20 Επιτρόπων. Ας ελπίσουμε ότι αυτό θα συμβεί στα αλήθεια.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ, έχει εξελιχθεί σε κρησφύγετο της ίντριγκας και των συγκρούσεων προσωπικότητας. Πάνω από όλα, έχει γίνει  ένα θεσμικό όργανο του οποίου τα μέλη δεν ενθαρρύνονται να μιλήσουν για την αδυναμία ή την ανικανότητα του ανώτερου και πολύ καλά αμειβόμενου προσωπικού.

Αναρωτιέται κανείς εάν η νέα δομή του Juncker έχει στόχο να μειώσει την γραφειοκρατική βαρύτητα της Κομισιόν έτσι ώστε να μπορεί να ασχολείται άμεσα με τους αντιπροέδρους και τα πράγματα να προχωρούν πιο γρήγορα. Όποιος και εάν είναι ο λόγος για αυτή την ανακατανομή, δεν μπορούν να αποκλειστούν διαμάχες για την εξουσία.

Εκτός από αυτό, υπάρχουν θέματα που στα αλήθεια έχουν σημασία για τη θέση της ΕΕ στον κόσμο. Αυτά περιλαμβάνουν το εμπόριο, τον ανταγωνισμό, την εσωτερική αγορά, την ενέργεια, το περιβάλλον, και τη διεύρυνση της ΕΕ.

Ο Juncker επέλεξε να τοποθετήσει τον Ευρωσκεπτικιστή Βρετανό Jonathan Hill επικεφαλής του νέου χαρτοφυλακίου για την χρηματοπιστωτική σταθερότητα, τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και την ένωση των κεφαλαιαγορών. Αυτή η απόφαση πρέπει σίγουρα να είναι μια προσπάθεια να προσφέρει κάτι στο Λονδίνο, το οποίο κυριαρχεί στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες στην ΕΕ, προτού η Σκώτια ψηφίσει για την ανεξαρτησία της στις 18 Σεπτεμβρίου.

Μετά από αυτό το δημοψήφισμα, ο Βρετανός πρωθυπουργός David Cameron σκοπεύει να διεξάγει μια ψηφοφορία το 2017 για το εάν το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να παραμείνει στην ΕΕ -με την προϋπόθεση ότι η ένωση θα υπάρχει τότε και ο Cameron θα είναι πρωθυπουργός.

Η Γαλλία παίρνει ένα μεγάλο πόστο επίσης. Ο πρώην υπουργός Οικονομικών, Pierre Moscovici, αναλαμβάνει τις οικονομικές και χρηματοπιστωτικές υποθέσεις, τη φορολογία και τα τελωνεία. Η δημοσιονομική πειθαρχία δεν είναι το ατού της αριστερής πτέρυγας της κυβέρνησης του Hollande, επομένως θα έχει ενδιαφέρον να δούμε τι στάση θα λάβει ο Moscovici στην αποτυχία του Hollande να καταπολεμήσει τις άκαμπτες εργασιακές αγορές της Γαλλίας.

Σε ό,τι αφορά τη Γερμανία, έχει πραγματικά ενδιαφέρον. Εκείνοι στο εσωτερικό της φούσκας των Βρυξελλών ανέμεναν ότι ο πρώην Επίτροπος Ενέργειας, Ο Γερμανός Gunther Oettinger, θα πάρει το εμπορικό χαρτοφυλάκιο και θα είναι υπεύθυνος για τις κρίσιμες συζητήσεις της Διατλαντικής Εμπορικής και Επενδυτικής Εταιρικής Σχέσης. Αντιθέτως, κατέληξε να πάρει το χαρτοφυλάκιο της ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας. Πρέπει να ήταν μια απογοήτευση για αυτόν.

Η Γερμανίδα Καγκελάριο Angela Merkel ίσως πρέπει να έπαιξε έναν ρόλο σε αυτόν τον διορισμό. Είχε στείλει τον Oettinger στις Βρυξέλλες πριν από πέντε χρόνια με την πεποίθηση ότι το Βερολίνο, όχι αυτός (δηλαδή οι Βρυξέλλες), θα είχαν σχέδια για την ενεργειακή πολιτική της ΕΕ. Εν τέλει, έγινε ο άνθρωπος των ενεργειακών θεμάτων.

Αυτό το χαρτοφυλάκιο, με τη μορφή της προτεινόμενης ενεργειακής ένωσης της ΕΕ, πέρασε σε έναν από τους αντιπροέδρους της Κομισιόν, την Alenka Bratusek. Πρωθυπουργός αυτή τη στιγμή στη Σλοβενία, οι πολιτικές της ικανότητες δεν έχουν ακόμη δοκιμαστεί σε επίπεδο ΕΕ. Στην ανακοίνωση Τύπου της νέας σύνθεσης, η Κομισιόν δήλωσε ότι η Ευρώπη πρέπει “να σταθεί στα δικά της πόδια όταν πρόκειται για την ενεργειακή της ασφάλεια”.

Η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής είναι σίγουρα απογοητευμένες που δεν πήραν αυτό το χαρτοφυλάκιο, δεδομένης της εξάρτησής τους από τη ρωσική ενέργεια και την κριτική της στρατιωτικής παρουσίας της Μόσχας στην Ουκρανία.

Αλλά η ΠΟλωνία δεν έχει πολλούς λόγους για να διαμαρτύρεται. Ο Donald Tusk ανακοίνωσε την παραίτησή του από πρωθυπουργός της Πολωνίας στις 9 Σεπτεμβρίου για να αναλάβει το νέο του ρόλο ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την 1η Δεκεμβρίου. Το άτομο που κάποτε προοριζόταν να γίνει ο διάδοχός του ως πρωθυπουργός, η Elzbieta Bienkowski, γίνεται Ευρωπαίος Επίτροπος για την εσωτερική αγορά, άλλο ένα σημαντικό πόστο.

Για αυτούς που κοιτάζουν έξω από την ΕΕ, οι αναθέσεις πρέπει να είναι τουλάχιστον περίπλοκες.

Ο Johannes Hahn, ένας Αυστριακός ο οποίος ήταν επικεφαλής της περιφερειακής πολιτικής στην προηγούμενη Κομισιόν, θα είναι τώρα υπεύθυνος για την Ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας και τις διαπραγματεύσεις διεύρυνσης. Σύμφωνα με την Κομισιόν, αυτό το χαρτοφυλάκιο, “μαζί με μια ενισχυμένη πολιτική γειτονίας, εστιάζει στη συνέχιση των διαπραγματεύσεων διεύρυνσης, ενώ αναγνωρίζει ότι δεν θα υπάρξει διεύρυνση στην ΕΕ για τα επόμενα πέντε χρόνια”.

Ένα πάγωμα της διεύρυνσης της ΕΕ ίσως να μην είναι κακό, εφόσον η προοπτική ένταξης στην ΕΕ παραμένει μια επιλογή. Αυτή η παύση μπορεί να επιτρέψει στον Juncker, ο οποίος είναι ένας “ολοκληρωτικός” και κάποιος ο οποίος έχει δει τις σταθεροποιητικές επιδράσεις της διεύρυνσης, να αλλάξει την κοινή γνώμη, η οποία έχει γίνει αντίθετη σε μια μεγαλύτερη ΕΕ. Στο μεταξύ, ο Hahn “πηγαίνει σπίτι”: οι διπλωμάτες της Βιέννης κατανοούν τα Δυτικά Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη.

Όπως πάντα με τους διορισμούς της ΕΕ, πολλά θα εξαρτηθούν από τις ομάδες που θα υποστηρίξουν τους Επιτρόπους. Αλλά το μεγάλο ερώτημα είναι ο ρόλος που θα παίξει ο νέος επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ. Η απερχόμενη υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας, Federica Mogherini, αναλαμβάνει αυτή τη θέση από την Catherine Ashton την 1η Νοεμβρίου.

Με τον Juncker να εστιάζει στις θέσεις εργασίας, την ανάπτυξη και το μέλλον του ευρώ, αυτό θα μπορούσε να είναι μια ευκαιρία για την Mogherini να δώσει στην ΕΕ την στρατηγική κατεύθυνση και την εστίαση που χρειάζεται απαραιτήτως. Εάν όχι, η ΕΕ μπορεί να ξεχάσει ότι θα είναι ένας πραγματικός παίκτης εξωτερικής πολιτικής.