ΑΠΟΨΗ
Του Αποστόλη Ζώη
Μια σημαντική νομοθετική πράξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EΕ) που ορίζει κανόνες για την ευθύνη σε περίπτωση πρόκλησης βλαβών στο περιβάλλον, θα πάρει σάρκα και οστά από τις 30 Απριλίου. Η επαναστατική αυτή νέα οδηγία, που αποτελεί καρπό συζητήσεων που άρχισαν στα τέλη της δεκαετίας του '80, είναι το πρώτο νομοθέτημα της ΕΕ που βασίζεται ειδικά στην αρχή "ο ρυπαίνων πληρώνει".
Όπως ανακοινώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αυτή η οδηγία θα εξασφαλίσει στο μέλλον την πρόληψη και την αποκατάσταση των περιβαλλοντικών ζημιών στην ΕΕ και τον καταλογισμό της ευθύνης σε εκείνους που τις προκαλούν. Η έννοια της περιβαλλοντικής ζημίας περιλαμβάνει τις βλάβες στους υδάτινους πόρους, στα φυσικά ενδιαιτήματα, στα ζώα και στα φυτά, καθώς και τη μόλυνση του εδάφους που προκαλεί σοβαρές βλάβες της υγείας του ανθρώπου..
Τα μέρη που ενδεχομένως θα φέρουν την ευθύνη κάλυψης των δαπανών για την πρόληψη ή αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημίας αναφέρεται στην ανακοίνωση της Ε.Ε. είναι οι φορείς που αναπτύσσουν τις επικίνδυνες ή δυνάμει επικίνδυνες δραστηριότητες οι οποίες απαριθμούνται στην οδηγία για την περιβαλλοντική ευθύνη. Σε αυτές συγκαταλέγονται οι δραστηριότητες που ελευθερώνουν βαρέα μέταλλα στα ύδατα ή στον ατμοσφαιρικό αέρα, οι εγκαταστάσεις παραγωγής επικίνδυνων χημικών προϊόντων, οι χώροι υγειονομικής ταφής αποβλήτων και οι εγκαταστάσεις καύσης. Υπεύθυνοι για την κάλυψη των δαπανών πρόληψης ή αποκατάστασης των ζημιών σε προστατευόμενα είδη και φυσικά ενδιαιτήματα μπορούν να καταστούν και άλλοι οικονομικοί φορείς, μόνον όμως εφόσον διαπιστωθεί δόλος ή αμέλεια εκ μέρους τους.
Οι δημόσιες αρχές θα έχουν σημαντικό ρόλο στο σύστημα ευθύνης. Καθήκον τους θα είναι να εξασφαλίζουν ότι οι υπεύθυνοι φορείς θα λαμβάνουν οι ίδιοι ή θα χρηματοδοτούν τα αναγκαία προληπτικά ή διορθωτικά μέτρα.
Οι ομάδες που εκπροσωπούν το δημόσιο συμφέρον, όπως οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, θα έχουν τη δυνατότητα να απαιτούν δράση από τις δημόσιες αρχές, εφόσον είναι αναγκαίο, και να προσφεύγουν στη Δικαιοσύνη κατά των αποφάσεών τους, εάν αυτές είναι παράνομες.
Στις περιπτώσεις όπου η ζημία ή η απειλή ζημίας πλήττει ενδεχομένως περισσότερα του ενός κράτη μέλη, τα τελευταία οφείλουν να συνεργάζονται στη λήψη των προληπτικών ή διορθωτικών μέτρων. Το πιο σημαντικό όμως κομμάτι αυτής της οδηγίας έχει να κάνει με τη στάση των κρατών της Ευρωπαϊκής ηπείρου… Τα κράτη μέλη αν και οφείλουν να μεταφέρουν την οδηγία στο εθνικό τους δίκαιο το αργότερο στις 30 Απριλίου, μέχρι σήμερα δυστυχώς, μόνο η Ιταλία, η Λετονία και η Λιθουανία έχουν συμμορφωθεί. Και εδώ τίθεται το μεγάλο ερώτημα… Θα εφαρμοστεί όπως πρέπει η οδηγία-σταθμός για το περιβάλλον ή θα μείνει στα χαρτιά;
