Την πόρτα εξόδου βλέπει ο Σαμαράς την επομένη των εκλογών
Ασφυκτικές πιέσεις από τους δανειστές
Σε αποκλίνουσες πορείες τα κορυφαία στελέχη της ΝΔ
Του Σπύρου Γκουτζάνη
Υπό ασφυκτική πίεση βρίσκεται η κυβέρνηση εν μέσω θέρους, καθώς η τρόικα δε αφήνει περιθώρια χαλάρωσης της φορολογικής πολιτικής, το κλίμα επιδεινώνεται λόγω των αντιδημοφιλών ιδιωτοκοποιήσεων και οι εσωκομματικοί παίκτες της ΝΔ έχουν αρχίσει να κινούνται σε διαφορετική γραμμή, κάνοντας εναλλακτικούς σχεδιασμούς.
Η κυβέρνηση προσπαθεί να δίνει την εντύπωση ότι η παρούσα επίσκεψη της τρόικας έχει χαρακτήρα απλής προεπισκόπησης της κατάστασης ενόψει του Σεπτεμβρίου και ότι θα είναι σύντομη και «αναίμακτη». Προβάλλει, ακόμη, ότι οι υποχρεώσεις της εξαντλούνται στα έξι προαπαιτούμενα που θα περάσουν από τη Βουλή μέχρι το τέλος Ιουλίου και στις τριακόσιες επιμέρους δράσεις, που εξετάζουν τα τεχνικά κλιμάκια.
Το κλίμα, ωστόσο, που μετέφεραν οι υπουργοί από τις πρώτες συναντήσεις που είχαν με τους επικεφαλής της τριμερούς είναι διαφορετικό: η τρόικα μπαίνει ήδη στα δύσκολα πεδία της μεγάλης διαπραγμάτευσης του Σεπτεμβρίου, λέει «όχι» στις φοροελαφρύνσεις και ανοίγει από τώρα το νέο Εργασιακό και το Ασφαλιστικό, ενώ ταυτόχρονα επισημαίνει στην κυβέρνηση ότι δεν υπάρχει η παραμικρή περίπτωση δημοσιονομικής παρέκκλισης και πως για την επιβάρυνση που προκαλούν οι δικαστικές αποφάσεις για τους δικαστικούς και τους ένστολους, θα πρέπει να εξασφαλίσει ισοδύναμα.
Συνεχής πτώση
Μετά τις ευρωεκλογές, όπου κατεγράφη η υστέρησή της σε σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ, η κυβέρνηση χάνει συνεχώς έδαφος. Ο χειρισμός της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ με την επίδειξη αυταρχισμού, επισώρευσε επιπλέον κόστος. Αντίθετα, ο ΣΥΡΙΖΑ, έδειξε ότι έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων και την κυρίαρχη θέση στην αντιπολίτευση. Το αποτέλεσμα είναι να υπάρχει προβληματισμός στην κυβέρνηση ως προς το αν το νομοσχέδιο για τους αιγιαλούς θα έρθει αμέσως μετά, όπως είχαν προγραμματίσει, ή αν είναι προτιμότερο να αναβληθεί, αφού αποτελεί μεν μνημονιακή υποχρέωση, αλλά όχι και προαπαιτούμενο. Το νομοσχέδιο για τους αιγιαλούς, παρότι θα περάσει από τα θερινά τμήματα, θεωρείται βέβαιο ότι θα συνοδευτεί από μεγάλο πολιτικό κόστος. Με δεδομένο, μάλιστα, ότι τον Σεπτέμβριο θα έχουν έρθει και τα εκκαθαριστικά της εφορίας, για την κυβέρνηση ελλοχεύει ο κίνδυνος η κατάσταση που θα διαμορφωθεί όχι απλώς να είναι μη αναστρέψιμη, αλλά να μην της αφήνει καν περιθώριο πολιτικών χειρισμών για να φτάσει μέχρι το τέλος της χρονιάς.
Στο πλαίσιο αυτό, το κυβερνητικό επιτελείο επιμένει ότι, παρά τις επιφυλάξεις της τρόικας από τις αρχές Σεπτεμβρίου ο πρωθυπουργός θα αρχίσει να παρουσιάζει ένα πρόγραμμα φοροελαφρύνσεων και φιλολαϊκών μέτρων, που θα… ξαναζεστάνουν το “success story”, ενώ θα δημιουργούν την εντύπωση ότι η χώρα βγαίνει από το Μνημόνιο και ότι δίνει μακροπρόθεσμη λύση στη βιωσιμότητα του χρέους. Μάλιστα, οι επιτελείς του Μεγάρου Μαξίμου λένε ότι το πρόγραμμα αυτό το επεξεργάζονται ήδη.
Στις προβλέψεις τους είναι:
– Η μείωση του φόρου στο πετρέλαιο θέρμανσης
– Η μείωση της έκτακτης εισφοράς του 2015
– Η μείωση του κόστους παραγωγής για τους αγρότες
– Η μείωση στον ΦΠΑ των επαγγελματικών κλάδων, όπως έγινε με την εστίαση
– Η ρύθμιση των «κόκκινων» δανείων των επιχειρήσεων
– Η αύξηση των δόσεων για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των πολιτών
– Η παρουσίαση οδικού χάρτη για τη μείωση των φορολογικών συντελεστών επιχειρήσεων και νοικοκυριών, με τελικό στόχο το flat rate tax 15%
Στον αέρα η διαπραγμάτευση για το χρέος
Το Μαξίμου προσπαθεί να υποβαθμίσει τη διάσταση με την τρόικα. Συνεργάτης του πρωθυπουργού λέει: «Εκείνοι έχουν τις θέσεις τους κι εμείς τις δικές μας. Δεν υπήρξε σύγκρουση όταν τους παρουσιάσαμε τους υπολογισμούς μας. Σε κάθε διαπραγμάτευση στην αρχή έτσι γίνεται, η κάθε πλευρά θέλει να βάλει τους όρους της».
Το κυβερνητικό επιτελείο επιμένει ότι ο σχεδιασμός των ελαφρύνσεων και των φιλολαϊκών μέτρων θα συνεχιστεί ακόμη κι αν υπάρξει σύγκρουση με την τρόικα, όπως έγινε πέρυσι με τον ΦΠΑ στην εστίαση. Διαφορετικά, εξηγεί υπουργός που μετέχει στις διαπραγματεύσεις, «τα πράγματα θα είναι εξαιρετικά δύσκολα».
Φυσικά, όπως συμβαίνει μέχρι τώρα, ο τελευταίος λόγος ανήκει στους δανειστές, οι οποίοι ήδη έχουν ανατρέψει τον σχεδιασμό Σαμαρά αναφορικά με την διαπραγμάτευση για το χρέος. Ο πρωθυπουργός περίμενε ότι μετά την πιστοποίηση του πρωτογενούς πλεονάσματος, τον Απρίλιο, θα άνοιγε η συζήτηση. Οι δανειστές όμως την μετέθεσαν για το τέλος του Οκτωβρίου, αφού θα έχουν προηγηθεί τα stress tests των ελληνικών τραπεζών. Είναι πολύ απλό να απαιτήσουν από την κυβέρνηση να έχει κλείσει όλες τις διαρθρωτικές αλλαγές, συμπεριλαμβανομένων του Εργασιακού και του Ασφαλιστικού, για να αρχίσει ουσιαστικά η συζήτηση.
Επιπλέον, εκτιμάται ότι οι δανειστές θα προσφέρουν λύση στο θέμα του χρέους μόνο εάν πείσει η κυβέρνηση ότι μπορεί να διαχειριστεί την εσωτερική πολιτική κατάσταση και να ξεπεράσει τον σκόπελο του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας, άρα και τις πρόωρες εθνικές εκλογές. Στο πλαίσιο αυτό, αναπτύσσονται προβληματισμοί στο κυβερνητικό επιτελείο ως προς το αν θα πρέπει να εντάξει στον σχεδιασμό του τις πρόωρες εκλογές με διακύβευμα το ποιος θα κάνει την επόμενη διαπραγμάτευση για το χρέος που, βέβαια, θα επιτρέψει την επαναφορά της ρητορείας περί εξόδου από το ευρώ σε τυχόν επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ.
Εσωκομματικές καντρίλιες
Ενώ όμως το κυβερνητικό επιτελείο κάνει τους δικούς του σχεδιασμούς, στο εσωτερικό της ΝΔ στελέχη και βουλευτές δεν κρύβουν την ανησυχία τους, ενώ στην πλειονότητά τους εκτιμούν ότι «η κυβέρνηση είναι στον γυάλινο πύργο της». Οι περισσότεροι βουλευτές φοβούνται ότι η κοινωνική δυσαρέσκεια θα είναι μεγαλύτερη τον Σεπτέμβριο κι έτσι αναδεικνύονται προσωπικές στρατηγικές που αποτελούν σήμα κινδύνου για την κυβέρνηση.
Πιο πρόσφατο παράδειγμα ήταν η διαφοροποίηση του προέδρου της Βουλής, Βαγγέλη Μεϊμαράκη, στην αντιδημοκρατική μεθόδευση της κυβέρνησης να ξεπεράσει το αίτημα της αντιπολίτευσης για σύγκλιση της Ολομέλειας της Βουλής προκειμένου να αποφανθεί για το δημοψήφισμα. Η επιμονή Μεϊμαράκη στην τήρηση της δημοκρατικής διαδικασίας εκνεύρισε το Μαξίμου, που προχώρησε κανονικά στη μεθόδευσή του. Δύο εβδομάδες νωρίτερα είχε προηγηθεί η παρέμβαση του Δημήτρη Αβραμόπουλου, ο οποίος μίλησε για μεγάλο συνασπισμό ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ, που προϋποθέτει, φυσικά, αδυναμία εξασφάλισης της προεδρικής πλειοψηφίας και ήττα της κυβέρνησης στις εκλογές.
Πιο προωθημένη ήταν, πάντως, η άποψη του Ευριπίδη Στυλιανίδη, για οικουμενική κυβέρνηση το φθινόπωρο, πράγμα που προϋποθέτει κατάρρευση της παρούσας κυβέρνησης ή επανάληψη σε κάποια παραλλαγή του Νοεμβρίου του 2011.
Αλλά και η Ντόρα Μπακογιάννη κάνει τις δικές της κινήσεις και απαιτεί πλέον τη θέση του Επιτρόπου της χώρας στην Κομισιόν, διαφορετικά, προειδοποιεί ότι ο Αντώνης Σαμαράς θα τη βρίσκει συνεχώς μπροστά του.
Όλοι οι εσωτερικοί παίκτες κοιτάζουν προς την πλευρά της Ραφήνας, και του Κώστα Καραμανλή, ο οποίος όμως εξακολουθεί να στηρίζει τον πρωθυπουργό, επιμένοντας ότι θα πρέπει να εξαντλήσει τα περιθώρια διακυβέρνησης.
Ακόμη όμως κι αν τα στελέχη δεν βρίσκονται σε συνεννόηση, οι κινήσεις τους δείχνουν ότι δεν πείθονται από το αφήγημα του Μαξίμου και κάνουν τους δικούς τους υπολογισμούς, ανησυχώντας για την επόμενη ημέρα και με την αγωνία να μην έχει η ΝΔ την τύχη του ΠΑΣΟΚ.
Σε κάθε περίπτωση, οι κινήσεις τους στέλνουν μήνυμα αμφισβήτησης της κυβερνητικής πολιτικής και δοκιμάζουν τις εσωτερικές ισορροπίες.
Παράλληλα, από διάφορες πλευρές αναπτύσσονται σενάρια πρόωρων εκλογών προκειμένου ο ΣΥΡΙΖΑ να αποτελέσει τη λεγόμενη «αριστερή παρένθεση» και να επανέλθει ο Σαμαράς. Αν, βέβαια, γίνουν πρόωρες εκλογές και κερδίσει ο ΣΥΡΙΖΑ, μπορεί να επανέλθει η ΝΔ, ωστόσο σίγουρα θα είναι χωρίς τον Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος θα αμφισβητηθεί από το ίδιο βράδυ της ήττας.
Αυτό το γνωρίζουν πάρα πολύ καλά οι συνεργάτες του, οι οποίοι διαβεβαιώνουν ότι «στους σχεδιασμούς μας δεν υπάρχουν πρόωρες εκλογές. Θα γίνουν μόνο αν δεν μπορέσουμε να τις αποτρέψουμε»…
Πηγή περιοδικό «Επίκαιρα», τεύχος 248
