Τα τελευταία 24ωρα έχουν αρχίσει να μπαίνουν οι οριστικές “πινελιές” στον τελικό σχεδιασμό της τρίτης κατά σειρά ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών, που αρχίζει σε έναν περίπου μήνα και τελειώνει το… 2017. Τα επόμενα 24ωρα οριστικοποιείται, με τη συμβολή της Τράπεζας της Ελλάδος, και το νομοθετικό πλαίσιο που θα κατεβάσει η κυβέρνηση στη Βουλή.

 

Το χαρακτηριστικό στοιχείο της, όπως αποκαλύπτει το “Κ”, είναι ότι επιχειρείται να γίνει σε δύο φάσεις, μία “ελληνική” άμεσα και μία “ευρωπαϊκή” τον επόμενο χρόνο.

Το “σχέδιο” είναι το ακόλουθο:

1. Η “ελληνική” φάση

Στη φάση αυτή της ανακεφαλαιοποίησης εμπλέκονται οι ιδιώτες μέτοχοι (παλιοί και νέοι) και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας με τα προς διάθεση 10 δισ. ευρώ που βρίσκονται δεσμευμένα σε ειδικό λογαριασμό του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM). Αρχίζει τον Οκτώβριο και εξελίσσεται τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο με τις ΑΜΚ και τη χρήση των 10 δισ. ευρώ από το ΤΧΣ.

Με τη νομοθετική ρύθμιση που θα καθορίζει το πλαίσιο ανακεφαλαιοποίησης προκηρύσσονται οι αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου στις τέσσερις συστημικές τράπεζες, με χρονικό ορίζοντα το πρώτο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου.

Οι ΑΜΚ πρέπει να καλύψουν μέρος των απαιτούμενων κεφαλαίων, που οριστικοποιούνται (αυτές τις ημέρες) από το Asset Quality Review (AQR) και το βασικό σενάριο του stress test.

Το συνολικό ποσό, το οποίο τα προσωρινά ενδεικτικά στοιχεία το προσδιορίζουν κοντά στα 12 με 13 δισ. ευρώ, προσδοκάται να καλυφθεί από τους ιδιώτες μετόχους κατά το 1/3 περίπου και το υπόλοιπο από τα διαθέσιμα 10 δισ. ευρώ στο ΤΧΣ.

Αξιοσημείωτο εδώ είναι ότι στο υπουργείο Οικονομικών –όπως αναφέρουν υπηρεσιακά στελέχη στο “Κ”– έχει μπει στη συζήτηση το ενδεχόμενο να υπάρξουν παρεμβάσεις στο φορολογικό που να διευκολύνουν τη συμμετοχή τόσο των παλαιών όσο και νέων ιδιωτών μετόχων στις ΑΜΚ. Το “πεδίο” αυτής της παρέμβασης παραμένει, πάντως, άγνωστο, παρότι αρχικά η “ιδέα” ήταν η διευκόλυνση αυτή να συνδέεται με την ευκολότερη χρήση άδηλων κεφαλαίων, είτε από το εσωτερικό είτε από το εξωτερικό, στη συμμετοχή των ΑΜΚ.

2. Η ευρωπαϊκή φάση

Η κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών στη φάση αυτή συνδέεται αφενός με τα ευρωπαϊκά stress tests που θα διεξαχθούν στην Ευρωζώνη και το “άσχημο σενάριο” στο ελληνικό stress test και αφετέρου με το υπόλοιπο των 15 δισ. ευρώ από το σύνολο των 25 δισ. ευρώ του δανείου που έχει δεσμευτεί για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.

Η “φάση” αυτή θα ολοκληρωθεί στα τέλη του 2016 ή –το πλέον πιθανό– αρχές του 2017. Στο μεσοδιάστημα από την πρώτη στη δεύτερη φάση οι διοικήσεις των ανακεφαλαιοποιημένων από την πρώτη φάση τραπεζών θα “αξιολογηθούν” (σ.σ.: πιθανώς και με ανανεωμένες εν μέρει συνθέσεις) στο mega project της ανάκτησης κεφαλαίων από μέρος των “κόκκινων” δανείων.

Το σημαντικό εδώ είναι ότι οι εκτιμήσεις για τα “κόκκινα” δάνεια” αναφέρουν ότι, από το σύνολο των 100 και πλέον δισ. ευρώ του ποσού αυτού, περί το ένα τρίτο μπορεί να ανακτηθεί. Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του ποσού των 30-35 δισ. ευρώ αφορά στην πλειονότητά του επιχειρηματικά δάνεια, σε ύψος έως και 20-25 δισ. ευρώ.

Η προσπάθεια αυτής της ανάκτησης θα γίνει είτε με την πώλησή τους σε τρίτους και εκκαθάριση των επιχειρήσεων είτε την αναδιάρθρωσή τους και την επιστροφή των επιχειρήσεων σε βιώσιμη πορεία με τη συμμετοχή παλαιών και νέων μετόχων. Με την ενεργοποίηση αυτής της διαδικασίας και συν τω χρόνω που θα τη συντονίσει με τα ευρωπαϊκά stress tests, θα επικαιροποιηθεί το “άσχημο σενάριο” και, κατά συνέπεια, το αν πραγματικά θα χρειαστούν οι επιπλέον κεφαλαιακές ενισχύσεις των τραπεζών αυτών.

Η ανακεφαλαιοποίηση και η “τρύπα” στο δάνειο

Εκτιμάται ότι έτσι θα αποφευχθεί μια υπερβολική και άκαιρη προκαταβολική ανακεφαλαιοποίηση, που θα εξαφάνιζε την ιδιωτική συμμετοχή στο ΜΚ των τραπεζών, ενώ παράλληλα θα διαφυλάσσεται η κεφαλαιακή αξιοπιστία των ήδη ανακεφαλαιοποιημένων τραπεζών από την πρώτη, “ελληνική” φάση της.

Η διαδικασία αυτή, σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών της ΤτΕ, αντίθετα με την αρχική πίεση για “φούσκωμα” των κεφαλαιακών αναγκών από το stress test, διευκολύνει τόσο την κυβέρνηση όσο και την Ευρωζώνη. Και αυτό γιατί το δάνειο των 86 δισ. ευρώ παραμένει “ελλειμματικό”, αφού, προς το παρόν τουλάχιστον, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν συμμετέχει, αλλά και, εφόσον συμμετάσχει, είναι πολύ πιθανό αυτό να γίνει με πολύ μικρό ποσό, που δεν θα καλύπτει τα προσδοκώμενα. Κατά συνέπεια, η κατά το δυνατό μικρότερη ή και μηδενική συμμετοχή των υπόλοιπων 15 δισ. ευρώ (από το σύνολο των 25 δισ. του δανείου) κατά την επόμενη φάση της ανακεφαλαιοποίησης εξυπηρετεί τη μείωση του “ελλείμματος” χρηματοδότησης του δανείου που στηρίζει το τρίτο ελληνικό Μνημόνιο.

Στο σημείο αυτό, βέβαια, κρίσιμο ρόλο θα παίξει η διατύπωση της δυνατότητας συμμετοχής των ιδιωτών και στην “ευρωπαϊκή” φάση ανακεφαλαιοποίησης που αφορά το “άσχημο σενάριο”, έτσι όπως αυτό θα επικαιροποιηθεί το 2016. Στην προοπτική αυτή, τα εναλλακτικά σενάρια που εξετάζονται αφορούν υβριδικά μετατρέψημα χρηματοπιστωτικά προϊόντα, το εύρος και το “κόστος” εξυπηρέτησης των οποίων μένει να προσδιοριστεί. Το ύψος των επιτοκίων στα προϊόντα αυτά αναμένεται να κυμανθεί στην εξαιρετικά “ελκυστική” απόδοση των 7% έως και 9%, προκειμένου να αυξηθεί η συμμετοχή ιδιωτών επενδυτών.

Η “ευρωπαϊκή” φάση και το bail in

Πληροφορίες του “Κ” αναφέρουν ότι, παρά το γεγονός ότι η οδηγία BRRD για τις bail in διαδικασίες κεφαλαιακής αναδιάρθρωσης των τραπεζών μπαίνει σε ισχύ από 1/1/2016, εντούτοις αυτό δεν σημαίνει και άμεση εφαρμογή της στις ελληνικές τράπεζες.

Όπως εξηγούν, υπό την προϋπόθεση ανωνυμίας, στελέχη των αρμόδιων νομικών υπηρεσιών της Κομισιόν, το νομικό πλαίσιο της oδηγίας δίνει σαφείς δυνατότητες μη εφαρμογής σε ειδικές περιπτώσεις, πολύ περισσότερο, δε, όταν υπάρχει ομόφωνη διακρατική συμφωνία, όπως αυτή του τρίτου Mνημονίου, που προβλέπει 25 δισ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.

Αυτό, όμως, ισχύει με την προϋπόθεση ότι το τρίτο Mνημόνιο θα είναι σε ισχύ και τα σχετικά κεφάλαια θα παραμένουν διαθέσιμα…

* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Κεφάλαιο” – Γιάννη Αγγέλη, Νένας Μαλλιάρα